Mijn Studiezaal (inloggen)
3868 Ambachts- en Gemeentebestuur van Heemstede (Gemeente Heemstede)
3868
Ambachts- en Gemeentebestuur van Heemstede (Gemeente Heemstede)
Inleiding
1. Geschiedenis
2. Bestuur
3. Onderwijs
4. Kerkelijke zaken
3868 Ambachts- en Gemeentebestuur van Heemstede (Gemeente Heemstede)
Inleiding
4.
Kerkelijke zaken
laatste wijziging 11-10-2017
Zoals reeds vermeld kreeg Heemstede in 1347 een kapel, die gewijd werd aan de heilige maagd Maria. De kapelaan mocht echter geen sacramenten bedienen en de doden moesten in Haarlem begraven worden. De heren van Heemstede hadden het recht van collatie, dat is het recht van benoeming van de kapelaan en na de Reformatie van de dominee. Reeds vermeld is dat de kapel tijdens het Beleg van Haarlem in 1573 grotendeels verwoest werd. Op de fundamenten hiervan liet de ambachtsheer Adriaan Pauw een hervormde kerk bouwen, die in 1625 gereed kwam.
Vóór de Reformatie was in Het Slot een huiskapel, gewijd aan Sint Nicolaas, waar twee maal per week een mis werd opgedragen.
Er heeft in Heemstede ook een klooster gelegen, het in circa 1458 gestichte Porta Coeli (de Hemelpoort). Dit klooster behoorde tot de Cisterciënzer orde en werd in de volksmond het Bernardietenklooster genoemd. Het lag op de plaats van het huidige Hageveld en werd zoals alle rooms-katholieke goederen in 1581 door de overheid geconfisqueerd.
In Heemstede bleven veel inwoners ook na de Reformatie hun oude geloof trouw. Het katholieke aandeel van de bevolking werd nog versterkt door de vele Limburgse en Brabantse immigranten, die werk vonden op de blekerijen. Zo waren en bleven de katholieken in de meerderheid. Na de Reformatie mochten zij hun godsdienst echter niet openlijk uitoefenen. Daarom kwamen zij voor hun vieringen bijeen in schuilkerken.
Vóór de Reformatie was in Het Slot een huiskapel, gewijd aan Sint Nicolaas, waar twee maal per week een mis werd opgedragen.
Er heeft in Heemstede ook een klooster gelegen, het in circa 1458 gestichte Porta Coeli (de Hemelpoort). Dit klooster behoorde tot de Cisterciënzer orde en werd in de volksmond het Bernardietenklooster genoemd. Het lag op de plaats van het huidige Hageveld en werd zoals alle rooms-katholieke goederen in 1581 door de overheid geconfisqueerd.
In Heemstede bleven veel inwoners ook na de Reformatie hun oude geloof trouw. Het katholieke aandeel van de bevolking werd nog versterkt door de vele Limburgse en Brabantse immigranten, die werk vonden op de blekerijen. Zo waren en bleven de katholieken in de meerderheid. Na de Reformatie mochten zij hun godsdienst echter niet openlijk uitoefenen. Daarom kwamen zij voor hun vieringen bijeen in schuilkerken.
Heemstede had geen schuilkerk. De katholieken uit het noorden van het dorp kerkten te Haarlem, die uit het zuiden konden in Berkenrode terecht. Die heerlijkheid was in de 17de eeuw in handen van een katholieke ambachtsheer, die zijn huiskapel voor de geloofsgenoten openstelde. Toen die heerlijkheid in 1694 in protestantse handen kwam, werd in Berkenrode aan de westzijde van de Herenweg een (schuil)kerkje gebouwd, gewijd aan Sint Bavo, dat ook voor de Heemsteedse katholieken openstond. Bouwvallig geworden, werd dit kerkje in 1817 vervangen door een nieuwe, grotere kerk. Deze werd in 1880 afgebroken, nadat het jaar daarvoor een nieuwe kerk was gebouwd aan de overkant, de huidige Sint Bavokerk op de hoek van de Kerklaan (na de opheffing van Berkenrode als zelfstandige gemeente nu op Heemsteeds grondgebied gelegen).
Met de scheiding van kerk en staat die bij de Staatsregeling van 1798 van kracht werd, verloor de hervormde kerk haar bevoorrechte positie. Met ingang van 1813 werd het begraven in de kerk verboden. Deze maatregel werd met de val van het Franse bewind weer teruggedraaid, maar in 1825 kwam toch een definitief verbod.
Met de scheiding van kerk en staat die bij de Staatsregeling van 1798 van kracht werd, verloor de hervormde kerk haar bevoorrechte positie. Met ingang van 1813 werd het begraven in de kerk verboden. Deze maatregel werd met de val van het Franse bewind weer teruggedraaid, maar in 1825 kwam toch een definitief verbod.
5. Armenzorg
6. Vervoer
7. Archiefzorg
8. Verantwoording van de inventarisatie
9. Geraadpleegde literatuur en inventarissen
laatste wijziging 19-12-2023
1.450 beschreven archiefstukken
86 gedigitaliseerd
totaal 16.110 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 19-12-2023
1.450 beschreven archiefstukken
86 gedigitaliseerd
totaal 16.110 bestanden
Kenmerken
Datering:
1560-1919
Omvang in meters:
49,70
Periode documenten:
1560-1919 (1984)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-1400. Lijsten van ambachtsheren en -vrouwen, 1560-1859, schouten/burgemeesters, 1691-1942, secretarissen, 1691-1927, in de inventaris. Inv.nrs. 355, 1123-1124 en raadsnotulen over de jaren 1814-1816 ontbreken. Inv.nrs. 1097-1124 (bevolkingsregisters, 1851-1912, met dienstbodenregisters, 1861-1912) zijn alleen digitaal of op microfiches te raadplegen. Voor de periode 1851-1860 dient men eerst een alfabetische index te raadplegen (inv.nr. 1100), omdat dit bevolkingsregister is ingericht op wijk, straat en huis. Over de periode 1901-1912 is er een alfabetisch kaartregister op inwonenden met andere familienamen dan de gezinshoofden (inv.nrs. 1123-1124). Inv.nrs. 1125-1153 (gezinskaarten, 1912-1939, met verwijskaarten naar de gezinskaarten) en inv.nrs. 1154-1162 (dienstbodenkaarten, 1912-1939) zijn alleen op microfiches te raadplegen. Gegevens na 1939 zijn te vinden in de persoonskaarten bij Burgerzaken van de gemeente Heemstede, Raadhuisplein 1, 2101 HA Heemstede. Van personen die na 1938 in Nederland zijn overleden, worden bij het CBG Centrum voor familiegeschiedenis in Den Haag persoonskaarten bewaard.
Inv.nrs. 1169-1171 (woningkaarten, ca. 1918-ca. 1939) zijn alleen op microfiches te raadplegen. Bouwtekeningen zijn nog bij de gemeente Heemstede m.u.v. bouwtekeningen van panden in het door Haarlem geannexeerde gebied, deze zijn bij de gemeente Haarlem.
Kadastraal register, secties A, B en C, verwijzend van de perceelsnummers naar de kadastrale plans en naar de artikelen van de betreffende kadastrale leggers, 1901-1974, alsmede kaartfragmenten van een kadastrale kaart van de gemeente Heemstede met ingetekend de huisnummers per perceel of per woonblok en de genummerde brandkranen, z.j., zijn geplaatst in de Atlas van het Noord-Hollands Archief.
Inv.nrs. 1169-1171 (woningkaarten, ca. 1918-ca. 1939) zijn alleen op microfiches te raadplegen. Bouwtekeningen zijn nog bij de gemeente Heemstede m.u.v. bouwtekeningen van panden in het door Haarlem geannexeerde gebied, deze zijn bij de gemeente Haarlem.
Kadastraal register, secties A, B en C, verwijzend van de perceelsnummers naar de kadastrale plans en naar de artikelen van de betreffende kadastrale leggers, 1901-1974, alsmede kaartfragmenten van een kadastrale kaart van de gemeente Heemstede met ingetekend de huisnummers per perceel of per woonblok en de genummerde brandkranen, z.j., zijn geplaatst in de Atlas van het Noord-Hollands Archief.
Gemeente:
Heemstede
Categorie:
laatste wijziging 19-12-2023
1.450 beschreven archiefstukken
86 gedigitaliseerd
totaal 16.110 bestanden