Tot de Hervormde Gemeente Velsen, vergaderd rond de Engelmunduskerk in Velsen-Zuid, behoorden van oudsher alle gemeentedelen van de burgerlijke gemeente Velsen, voorzover het de Hervormden betrof. Naarmate de bevolking zich uitbreidde, werden na afsplitsing van Velsen in de afzonderlijke delen zelfstandige hervormde gemeenten gesticht: Santpoort, Dorpskerk: 1844; IJmuiden-West, Nieuwe Kerk: 1912; IJmuiden-Oost, Goede Herderkerk: 1927 en tenslotte bleef Velsen-Noord, Noorderkerk over. De Hervormde Gemeente IJmuiden-Zuid, Bethlehemkerk en de gemeente in Velserbroek kwamen op andere wijze tot stand.

De bewoners van Velsen-Noord, waar wel een verenigingsgebouw was aan de Wijkerstraatweg, dienden voor hun kerkgang gebruik te maken van de Engelmunduskerk in Velsen-Zuid. Deze Wijkerstraatweg mondde uit bij het pontveer, dat aan de zuidzijde van het Noordzeekanaal vlak bij de kerk aanlegde. Toen bekend raakte, dat door de aanleg van de Velsertunnel het pontveer in westelijke richting verlegd zou worden, waardoor voor kerkbezoek een veel langere weg moest worden afgelegd, werd duidelijk dat in Velsen-Noord een eigen kerk nodig was. Bovendien waren hier tijdens de Tweede Wereldoorlog veel woningen afgebroken en zou op uitgebreide schaal nieuwbouw plaatsvinden. Aanvankelijk vormde men nog een centrale gemeente met Velsen-Zuid.

De eerste wijkkerkenraadsvergadering werd op 19 mei 1951 gehouden. "Er staan grote dingen te gebeuren!", schreef men enthousiast. Men begon met het stichten van een kerkelijk centrum, bestaande uit een wijkzaal, een pastorie en een kosterswoning. De wijkzaal zou ook voor kerkdiensten gebruikt worden: aan de ene wand stond een preekstoel, aan de tegenoverliggende wand was een toneel ingericht. Door de stoelen 180° te draaien, kon de zaal voor verschillende doeleinden gebruikt worden. Al geruime tijd maakte men gebruik van lokalen van de hervormde Del Court van Krimpenschool, thans onderdeel van de school De Triangel. Het wijkgebouw aan de Wijkerstraatweg moest tijdens de Tweede Wereldoorlog worden afgebroken. Het eigen (kerk)gebouw aan de Dijckmansstraat kon op 20 december 1951 in gebruik worden genomen, de officiële naam bleef voorlopig Het Wijkhuis. De directie van Hoogovens had f 10.000,- geschonken voor de bouw. Het orgel kon op 14 oktober 1953 in gebruik worden genomen.

De verhouding met Velsen-Zuid werd stroef; aanvankelijk niet op het persoonlijke vlak, maar zakelijk. Omstreeks deze tijd werd gepoogd om een centrale hervormde gemeente in het IJmondgebied te vormen. Een dergelijke bestuursvorm zou beter aansluiten bij het gedachtegoed van de directies van de grote bedrijven in de IJmond: Hoogovens, Van Gelder en Plaatwellerij. Hier was men - ten tijde van de Koude Oorlog - beducht voor het communisme, wat men door het bieden van sociale en maatschappelijke maatregelen, o.m. door het verstrekken van subsidies aan instellingen als de Gezinszorg, probeerde tegen te gaan. Het werken met grotere organisaties had duidelijk hun voorkeur.

Een van de voorstanders was de predikant van de wijkgemeente Noorderkerk, ds. H.P. Huisman. Hij besteedde veel tijd en energie aan de voorbereiding van de oprichting van een centrale gemeente met zes wijkgemeenten, die tenslotte in 1956 tot stand kwam. Santpoort en Beverwijk besloten uiteindelijk niet mee te doen; door de houding van Beverwijk werd de deelname van Heemskerk ook belemmerd. Algemeen was de gedachte in Velsen-Noord, dat hun predikant voorzitter zou worden van de centrale kerkenraad van de Hervormde Gemeente IJmond, wat ook geschiedde. Hiertegen rees verzet in Velsen-Zuid. Dr. L. Brink, als vertegenwoordiger van de moedergemeente, vond het onverteerbaar dat hij moest werken onder zijn collega, waarmee hij steeds meer conflicten kreeg op praktisch en theologisch vlak. De meeste leden van zijn kerkenraad steunden hem daarin.

In Velsen-Noord, waar men aanvankelijk verwacht had een predikant of vicaris te kunnen benoemen voor het wijkwerk, gedurende de tijd dat ds. Huisman zich met de centrale kerkenraadzaken bezig zou houden, werd bitter gereageerd. Voor dit werk bleek geen geld te zijn en de andere wijkgemeenten wensten niet bij te dragen. De ingeroepen hulp van de hogere organen van de Hervormde Kerk bood geen oplossing. Of men werd niet gehoord, of de standpunten bleven vast verankerd. Velsen-Noord weigerde de jaarcijfers in te zenden aan de centrale gemeente, waardoor de landelijke kerk haar goedkeuring onthield aan de gegevens van de centrale gemeente, waardoor andere wijkgemeenten dan weer geen predikant konden beroepen tijdens een vacature. De benoeming van een Regionale Kerkelijke Commissie en de komst van ds. N.O. Steenbeek namens de Provinciale Kerkvergadering, om uit de impasse te geraken, losten niets op. Velsen-Noord weigerde een bijdrage te leveren aan diens salaris. Per 1 januari 1965 werd de centrale gemeente ontbonden en werden de zes wijkgemeenten zelfstandig, hier met als naam: Hervormde Gemeente Velsen-Noord.

Tot deze gemeente behoorden naast veel arbeiders, werkzaam in de papier- en metaalindustrie, ook enkele directie- en kaderleden van deze bedrijven, die verplicht waren dichtbij hun bedrijf te wonen. Enkelen van hen, samen met een aantal middenstanders, maakten deel uit van de kerkenraad.
Toen de communicatie- en de transportmiddelen verbeterden, konden velen van het hogere personeel het zich veroorloven om elders te gaan wonen. Later werd ook de arbeiders de gelegenheid geboden om daar te gaan wonen waar het woonklimaat beter was. Hun plaatsen werden veelal ingenomen door de gastarbeiders, welke een andere religieuze achtergrond hadden. Hierdoor werd de hervormde gemeente - mede door de verdergaande secularisatie - steeds kleiner. In het begin van de jaren zestig werd het wijkgebouw nog uitgebreid ten behoeve van het jeugdwerk. Maar aan het eind van de jaren zeventig werd de pastorie verhuurd - men had een deeltijdpredikant, die elders woonde - en eigenlijk zou men de woning het liefst verkopen. Bij de Gereformeerde Kerk kampte men met gelijksoortige problemen en langzamerhand groeide men naar elkaar toe. De gereformeerde jeugdvereniging Krito vormde - als een der eerste - samen met de hervormde - een nieuwe vereniging, opmerkelijk omdat in 1952 hervormde jongeren die op de gereformeerde jeugdvereniging wilden komen, daar als buitenkerkelijk werden beschouwd.

In mei 1979 verzocht de kerkenraad van de Gereformeerde Kerk of men de Noorderkerk kon huren voor het houden van hun diensten, hun eigen kerkgebouw was dermate bouwvallig geworden dat herstel hoge kosten met zich zou brengen. Gezamenlijke diensten waren nog niet mogelijk, omdat de toenmalige hervormde predikant in gereformeerde kringen als vrijzinnig werd beschouwd. Derhalve werd eerst in gereformeerde kringen nog naar de mogelijkheid gezocht om samen te gaan met de Gereformeerde Middelaarkerk in Beverwijk. Toen bleek, dat deze kerk verder zou gaan met die van Heemskerk, werd de blik weer op de Hervormde Gemeente van Velsen-Noord gericht. In november van hetzelfde jaar werden de gereformeerden uitgenodigd voor een gezamenlijke kerkenraadsvergadering en een gezamenlijke kerkdienst. In februari 1980 verklaarde de hervormde predikant, die uiteraard niet onkundig bleef van de gerezen moeilijkheden rond zijn persoon, dat hij zich niet aan het verwachtingspatroon vond voldoen en dat hij ontslag zou nemen. Dr. L. Brink van Velsen-Zuid werd de consulent. Toen was de weg vrij voor de eerste gezamenlijke dienst, welke op 30 november 1980 plaatsvond. Dr. L. Brink - inmiddels emeritus - nam op zich, voorlopig in Velsen-Noord te gaan werken. Daarna besloot men te gaan werken aan een federatie, waarbij elk haar eigen identiteit zou behouden totdat in mei 2006 de vorming van één Protestantse Gemeente Velsen-Noord zijn beslag kreeg.