De naam Haarlem komt voor het eerst voor in een goederenlijst van de Utrechtse Sint Maartenskerk uit de eerste helft van de tiende eeuw. Uit deze lijst kunnen we opmaken dat deze kerk drie boerderijen bezat in Haralem, volgens naamkundigen afgeleid van de woorden haru (zandgrond), lo (bos) en haima (heem is nederzetting). Vanwege de gunstige ligging op de strandwal bij het Spaarne ontwikkelde Haarlem zich in de twaalfde en dertiende eeuw tot een bloeiende nederzetting. In 1245 verleende graaf Willem II Haarlem stadsrechten, waardoor de Haarlemmers voortaan hun eigen zaken konden regelen. Lees meer over de geschiedenis van de gemeente Haarlem.
Woonkernen
Haarlem, Spaarndam.
Opgeheven gemeenten
Schoten en Spaarndam (in 1927 bij Haarlem gevoegd).
Onderzoek in Haarlem
Wilt u onderzoek doen dan heeft het Noord-Hollands Archief diverse bronnen en databases waarin u kunt zoeken: