Menu

U kunt met ons chatten op maandag van 9.00-12.30 uur, dinsdag en donderdag van 9.00-16.00 uur, en woensdag en vrijdag van 9.00-12.30 en 19.00-22.00 uur.

Kijk voor veelgestelde vragen ook in onze FAQ.
Uw zoekacties: Ambachtsbesturen van Haarlemmerliede en Spaarnwoude

1576 Ambachtsbesturen van Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Naar boven om te zoeken
1576   Ambachtsbesturen van Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Inleiding
1. Vooraf
2. Opgravingen en bodemkundig onderzoek
3. De oudste schriftelijke bronnen
4. De bestuurlijke inrichting
5. De ambachtsheerlijkheden
6. De waterstaatszorg
7. Spaarnwoude
8. Hofambacht
9. Zuid-Schalkwijk, Vijfhuizen en Nieuwerkerk aan de Drecht
1576 Ambachtsbesturen van Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Inleiding
9.
Zuid-Schalkwijk, Vijfhuizen en Nieuwerkerk aan de Drecht
laatste wijziging 07-01-2017
Aan de westoever van het Spieringmeer lagen Zuid-Schalkwijk en Vijfhuizen en aan de oostzijde Nieuwerkerk aan de Drecht. Sedert het begin van de 16e eeuw was de oever van Nieuwerkerk niet meer met de overzijde verbonden.
De woningen in dit gebied stonden verspreid, de grootste concentratie werd (in de 17e eeuw) aangetroffen langs het Zuider-Buiten-Spaarne. In Vijfhuizen stond een enkele woning aan het Spieringmeer; de huizen in Nieuwerkerk stonden verspreid over dit schiereiland. In dit gebied woonden overwegend veehouders. *  De ambachtsheerlijkheden Zuid-Schalkwijk, Vijfhuizen en Nieuwerkerk hebben tot in de 16e eeuw een eenheid gevormd met Rietwijk en Rietwijkeroord. * 
Het dorp Nieuwerkerk aan de Drecht is in de loop der eeuwen door het Haarlemmermeer verzwolgen. Toen Nieuwerkerk na 1680 bijna geheel verdwenen was, werd Zuid-Schalkwijk de voornaamste plaats in het ambacht. * 
Voor 1510 heeft er tussen beide zijden van het meer een oeververbinding bestaan. Deze weg werd de zogenaamde "Herenweg" genoemd. Ramaer had de indruk dat deze Herenweg altijd moeilijk begaanbaar is geweest; echter voor 1505 bleek men met paard en wagen nog over deze weg gereden te hebben. *  Dat deze oeververbinding regelmatig gebruikt werd, bleek ook uit een aantal overgeleverde getuigenverklaringen. * 
Na 1510 is er geen directe oeververbinding meer. Op 24 september 1509 vond een dijkdoorbraak in de dijk langs het IJ te Halfweg plaats. Dit gat bleef tot de zomer van 1510 open. Inwoners van Nieuwerkerk en Rietwijk hebben in de winter van 1509-1510 het gat in de Herenweg nog gepoogd te dichten. *  Het gat bij Halfweg bleef echter open liggen, *  zodat de dichting in de Herenweg, die slechts uit puin en rijshout bestond, zwaar geteisterd werd. Door een storm op 26 mei 1510 werd de verbinding weer doorbroken. Het gat bij Halfweg werd hierop gedicht; de Herenweg werd niet meer hersteld. * 
De kerk van Nieuwerkerk werd omstreeks 1477 voor de eerste keer weggeslagen. De kerk werd in oostelijke richting weer opgebouwd *  , maar spoelde rond 1690 met kerkhof *  en al weg. *  De andere oever had minder te lijden van de afkaveling. De meest westelijke oever van Zuid-Schalkwijk werd pas na 1640 aangetast, toen het onder Heemstede vallende eiland Myent weggespoeld was. * 
Het enige wat concreet ondernomen werd tegen de landverdwijning, was het tegengaan van veenafgravingen voor turf *  en het verstevigen van de oevers met paal- en puinwerk. * 
Nieuwerkerk had in 1838 nog maar één huis over en lag op 48 ha. grond. *  Tot drooglegging van het Haarlemmermeer besloot men echter pas, toen de storm van 28 november 1836 het water van het meer tot voor de poorten van Amsterdam joeg en met kerstmis van dat jaar Leiden gedeeltelijk overstroomde. * 
10. Haarlemmerliede en Noord-Schalkwijk
11. Houtrijk en Polanen (Halfweg)
12. Het archief
13. Ordening en inventarisatie
14. Twee korte opmerkingen nog
laatste wijziging 05-05-2020
556 beschreven archiefstukken
30 gedigitaliseerd
totaal 845 bestanden
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1407-1811
Omvang in meters:
10,65
Periode documenten:
1407-1811 (1824)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris in band 301.1 inv. nrs. 1-526. Inv. nr. 231 is vanwege slechte materiële staat niet raadpleegbaar. Inv. nrs. 184a, 184b, 305a, 415a, 416a, 457a, 499a zijn alleen digitaal te raadplegen. Inv. nrs. 184a, 184b, 305a, 415a, 415b, 416a, 457a en 499a zijn in fotokopieën aanwezig in de studiezaal. Inv. nrs. 325-327 zie ook band 301.1 bijlage 1: kaartenlijst nrs. 1, 3-4. Inv. nr. 435 zie ook band 301.1 bijlage 1: kaartenlijst nr. 2. Index op persoonsnamen in band 301.1.
Licentie metadata:
Creative Commons Zero (CC0) - Public Domain Dedication
Gemeente:
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Categorie:
laatste wijziging 05-05-2020
556 beschreven archiefstukken
30 gedigitaliseerd
totaal 845 bestanden