Mijn Studiezaal (inloggen)
3111 Oud Rechterlijk Archief (ORA) van Haarlem
3111
Oud Rechterlijk Archief (ORA) van Haarlem
Inleiding
1. Inleiding
2. Rechtsgebied
3. Rechtspraak en rechtspleging
4. Vierschaar
5. Kleine Bank van Justitie
6. Rechtscolleges in de Franse Tijd
3111 Oud Rechterlijk Archief (ORA) van Haarlem
Inleiding
6.
Rechtscolleges in de Franse Tijd
laatste wijziging 27-09-2022
Tussen 1795 en 1806 rekent men gewoonlijk de periode van de Bataafse Republiek, en vandaar tot eind 1810 het Koninkrijk Holland onder Lodewijk Napoleon. Hierna volgde inlijving bij het Franse Keizerrijk. Voor strafrecht en strafprocesrecht waren deze veranderingen uiteindelijk van weinig betekenis, behalve de laatste. De schepenbank heette enkele jaren het 'Collegie van Civiele en Criminele Justitie', de hoofdofficier (al sinds 1673!) werd hoofdschout, en tenslotte weer hoofdofficier. Rechtspraak was in naam van het 'Volk van Holland', in naam van de Koning en tenslotte van de Keizer. Tortuur was voortaan formeel verboden, maar dat was al tientallen jaren in onbruik in Haarlem. Een veelbelovende verandering was de introductie van een geheel nieuw strafrecht en strafprocesrecht – met veel betere rechtspositie van een crimineel verdachte - in het voorjaar van 1809. Doordat zittende rechtscolleges niet gemakkelijk eeuwenoude gewoonten opzij wilden zetten en binnen twee jaar door de inlijving het Franse recht ging gelden, is van die verandering niets terecht gekomen. Wie de Criminele rollen leest, ziet slechts oude wijn in nieuwe zakken. Voor het civiele recht hoeft deze generalisatie niet te gelden, maar alleen een detailstudie kan ons daar meer over leren.
In 1811 werd het college van schepenen ontbonden en kwamen de justitiële werkzaamheden aan de arrondissementsrechtsbank van eerste aanleg, waarheen ook de archieven werden overgebracht. In 1868 kreeg Haarlem deze echter weer terug [verslag van het Gemeente Archief 1869 januari 27, nr. 107]. In 1879 gelastte een Koninklijk Besluit de overbrenging van de archieven van de voormalige schepenbanken naar de Rijksarchieven. Krachtens de bepalingen van dat Koninklijk Besluit zijn ze vervolgens bij beschikking van de minister van Binnenlandse Zaken van 2 mei 1890 tot wederopzeggens aan de gemeente in bewaring gegeven. Zij werden alsnog opgenomen in de inventaris van het stadsarchief van Haarlem door mr. A.J. Enschedé (1866-1867). In 1941 werden ze door de toenmalige stadsarchivaris, mej. G. Kurtz, hieruit gehaald en in een aparte inventaris ondergebracht. Bij de herinventarisatie van het oude stadsarchief in 2002 door Florence Koorn zijn de meeste Middeleeuwse stukken uit het Rechterlijk archief weer teruggebracht naar het stadsarchief. Deze inventaris bevat daarom voornamelijk stukken van na 1572.
7. Geraadpleegde literatuur
laatste wijziging 06-02-2023
2.328 beschreven archiefstukken
224 gedigitaliseerd
totaal 49.357 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 06-02-2023
2.328 beschreven archiefstukken
224 gedigitaliseerd
totaal 49.357 bestanden
Kenmerken
Datering:
1548-1811
Omvang in meters:
85,90
Periode documenten:
1548-1811 (1820)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-1205. Inv.nr. 949 is vanwege slechte materiële staat niet raadpleegbaar. Inv.nrs. 915-921 (schepentrouwboeken, 1627-1811) en 922 (schepenondertrouwboek, 1729-1732) zijn alleen digitaal te raadplegen. Inv.nrs. 1169-1205 zijn in fotokopieën te raadplegen in de studiezaal. Nadere toegangen: klapper op de lijkschouwingsregisters, 1621-1706, 1787-1807 (inv.nrs. 171-172) in de vorm van een kaartenbak in de studiezaal; regesten en indexen op de 'Schouts criminele rollen' registers van criminele zaken, 1673-1685, 1740-1811 (inv.nrs. 194, 201-208); analyses van en indexen op het vonnisboek (criminele sententies), 1583-1615 (inv.nrs. 248-249); klapper (inv.nr. 856) op de rekeningen van insolvente, gecedeerde en geabandonneerde boedels, 1578-1811 (inv.nrs. 605-855).
Nadere toegangen op de transportregisters: 'Klapper Beresteyn' extracten uit transportregisters, 1470-1609, (alleen van belangrijke families) met index (inv.nrs. 280-291); 'Klappers Dòlleman' regesten en indexen op transporten van het Haarlems patriciaat, 1485-1582, ca. 1960 gemaakt door M. Thierry de Bye Dòlleman (inv.nr. 280); register van regesten en indexen op transportregister, 1639 (inv.nr. 313); indexen op kopers en verkopers in de transportregisters, 1640-1730 (inv.nrs. 314-368), in 1952-1953 gemaakt door A.H. Koning; index op verkopers in de transportregisters, 1773-1782 (inv.nrs. 386-391); index op kopers en verkopers in de transportregisters, 1809-1811 (inv.nrs. 408-412) in de vorm van een kaartenbak in de studiezaal.
Nadere toegangen op de transportregisters: 'Klapper Beresteyn' extracten uit transportregisters, 1470-1609, (alleen van belangrijke families) met index (inv.nrs. 280-291); 'Klappers Dòlleman' regesten en indexen op transporten van het Haarlems patriciaat, 1485-1582, ca. 1960 gemaakt door M. Thierry de Bye Dòlleman (inv.nr. 280); register van regesten en indexen op transportregister, 1639 (inv.nr. 313); indexen op kopers en verkopers in de transportregisters, 1640-1730 (inv.nrs. 314-368), in 1952-1953 gemaakt door A.H. Koning; index op verkopers in de transportregisters, 1773-1782 (inv.nrs. 386-391); index op kopers en verkopers in de transportregisters, 1809-1811 (inv.nrs. 408-412) in de vorm van een kaartenbak in de studiezaal.
Gemeente:
Haarlem
Categorie:
laatste wijziging 06-02-2023
2.328 beschreven archiefstukken
224 gedigitaliseerd
totaal 49.357 bestanden