3769 Stads- en Gemeentebestuur van Beverwijk (Gemeente Beverwijk)
3769
Stads- en Gemeentebestuur van Beverwijk (Gemeente Beverwijk)
Inleiding
3. Stadsbestuur tot 1573
3769 Stads- en Gemeentebestuur van Beverwijk (Gemeente Beverwijk)
Inleiding
3.
Stadsbestuur tot 1573
laatste wijziging 11-08-2017
Het stadsbestuur bestond aanvankelijk zoals overal elders uit schout en schepenen. De schout was echter geen vertegenwoordiger van de graaf, maar van de stadsheer. De schepenen vertegenwoordigden de burgerij. Schepenen mochten in overleg met de schout keuren uitvaardigen, die een half of een heel jaar rechtskracht hadden. De stadsheer moest de keuren goedkeuren. De beperkte duur van de rechtskracht van de keuren betekent dat zij regelmatig publiekelijk opnieuw afgekondigd moesten worden.
Vermoedelijk waren er al vanaf het begin zeven schepenen. Door wie zij aanvankelijk benoemd werden, is niet duidelijk, maar ze traden wel jaarlijks af. Op 4 februari 1398 bepaalde graaf Albrecht, die op dat moment zowel graaf als stadsheer was, dat jaarlijks op Sint Gregoriusdag, dat wil zeggen 12 maart, de schout, samen met het oude en nieuwe gerecht (de aftredende en nieuw aangestelde schepenen) en acht personen uit de gemeenschap van poorters, twee 'raetsluden' zouden kiezen. Deze 'raetssluden ende poortmeesters' hadden als taak de renten te ontvangen en verantwoording voor hun financieel beheer af te leggen aan het gezelschap dat hen benoemd had. Uit deze 'raetsluden', die in feite het thesauriersambt uitoefenen, komen de bredere en machtiger dagelijkse bestuurders voort, de burgemeesters. De term burgemeesters komt voor het eerst voor in 1449, als zij samen met schout en schepenen een ordonnantie voor de schutters uitvaardigen. In Haarlem is precies dezelfde ontwikkeling te zien: ook daar ontwikkelen de met de stadsfinanciën belaste raden zich tot burgemeesters, die in de vijftiende eeuw de schepenen in macht gaan overvleugelen.
In 1405 wordt er een nieuw college vermeld, de 'vroedscap ende ryckeit' van de poortergemeenschap, die toestemt in de ordonnantie van de accijns op bier en wollen laken. In zestiende eeuwse stukken is verder ook regelmatig sprake van burgemeesters, schepenen en raden, waarbij onder de raden de vroedschapsleden worden verstaan. Over de wijze waarop deze vroedschap werd gekozen of gevormd is verder niets bekend.
In 1497 wordt de verkiezingsprocedure van burgemeesters en schepenen door de landsheer vastgelegd. De zittende burgemeesters moeten jaarlijks in tegenwoordigheid en met advies van de schout vijf notabele mannen kiezen, deze kiezen zeven schepenen, en die kiezen op hun beurt weer twee nieuwe burgemeesters. In het bestuur mochten in hetzelfde jaar geen broers zitten, maar een minder nauwe verwantschap was wel toegestaan. Aanvankelijk wilde de landsheer zich niet langer dan voor een periode van tien jaar binden aan deze procedure, maar de procedure werd in 1509 bevestigd en in 1517 wederom, ditmaal tot wederopzeggen. In 1514 blijkt de taak van het beheer van de stadsfinanciën door afzonderlijke functionarissen te zijn overgenomen van de burgemeesters, de thesauriers.
Het is opmerkelijk dat in Beverwijk de stads- of landsheren geen zeggenschap hadden over de benoeming van het stadsbestuur, zij stelden alleen de schout aan. En zelfs dat laatste verdween, want rond 1572 had het stadsbestuur zelf de benoeming van deze functionaris in handen gekregen.
laatste wijziging 30-05-2023
677 beschreven archiefstukken
81 gedigitaliseerd
totaal 5.421 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 30-05-2023
677 beschreven archiefstukken
81 gedigitaliseerd
totaal 5.421 bestanden
Kenmerken
Datering:
1298-1817
Omvang in meters:
19,00
Periode documenten:
1298-1817
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-210, 213-214, 223-513, 536-634. Inv.nr. 115 ontbreekt. Regestenlijst en lijsten van leden van het stadsbestuur, 1642-1817, secretarissen, 1630-1867, ambachtsheren en -vrouwen, 1730-1834, in de inventaris.
Gemeente:
Beverwijk
Categorie:
laatste wijziging 30-05-2023
677 beschreven archiefstukken
81 gedigitaliseerd
totaal 5.421 bestanden