Menu

239 Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam
Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Het eerstaanwezendschap Amsterdam ressorteerde achtereenvolgens onder de directeur van de 1e Fortificatie Directie te 's-Gravenhage (vanaf 1 mei 1841), de inspecteur in de 1e Fortificatie Inspectie te Utrecht (vanaf 1 september 1849), de commandant der Genie in de 3e stelling te Amsterdam (vanaf 11 augustus 1867), het 1e Geniecommandement te Amsterdam (vanaf 1 mei 1875), de 7e Verdedigingsstelling te Amsterdam (vanaf 1 mei 1878) en het 2e Geniecommandement te Amsterdam (vanaf 1 mei 1883). Met ingang van 15 juli 1940 werd het eerstaanwezendschap Amsterdam opgeheven. Vanaf augustus 1867 tot 15 mei 1875 werd de functie van Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam gecombineerd met de functie van commandant der Genie in de 3e stelling te Amsterdam. Ter uitvoering van het KB van 16 februari 1923 no. 75 heeft de minister van Oorlog een nieuwe verdeling in geniecommandementen en eerstaanwezendschappen vastgesteld, die met ingang van l mei 1923 van kracht werd. Dit had tot gevolg dat de volgende verdedigingswerken naar het eerstaanwezendschap Amersfoort overgingen: de forten Hinderdam, Uitermeer, Nigtevecht, Pampus en Abcoude, de vestingen Weesp en Muiden, de kustbatterij bij Diemerdam en de batterijen aan het Gein.
Het archief van de Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam, 1808-1844, werd geïnventariseerd door B.G.A. van Daalen (zie voor de inventaris Verzamelinventaris, deel I. Haarlem 1980. Inventarisreeks Rijksarchieven in Holland, 18). De overdracht door de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief van het archiefgedeelte, dat in déze inventaris beschreven is, vond plaats in 1983. Een onoverzichtelijke plaatsingslijst fungeerde als toegang. De herinventarisatie van het in 1983 overgedragen gedeelte omvatte in grote lijnen de controle en beschrijving van de series behorende tot de rubriek Stukken van algemene aard, de verbetering van de beschrijving van de overige archiefbestanddelen en het traceren van vreemde, tot andere archieven behorende archiefbescheiden. Deze archiefbescheiden, die te bestemder plaatse zijn teruggebracht, waren afkomstig uit de archieven van de eerstaanwezendschappen te Amersfoort, Utrecht, 's-Gravenhage, Gorinchem, Breda, Arnhem, Naarden, Weesp en Den Helder. Daarnaast werden nog archiefbescheiden aangetroffen van de Inspecteur der Genie te 's-Gravenhage, de commandant der Genie in de 3e stelling te Amsterdam, het 2e Geniecommandement te Amsterdam en het 4e Geniecommandement te Arnhem. In 1994 kreeg het Rijksarchief van het Centraal Archievendepot van het ministerie van Defensie een belangrijke aanvulling, die in deze inventaris is verwerkt.
De combinatie van de functie van commandant der Genie in de 3e stelling te Amsterdam en Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam, van augustus 1867 tot 15 mei 1875, heeft gevolgen voor de archiefvorming gehad. De archiefbestanddelen van de Eerstaanwezend ingenieur, die door de commandant zijn overgenomen en waarin diens schriftelijke neerslag is voortgezet, zijn opgenomen in de inventaris van het archief van de commandant der Genie in de 3e stelling te Amsterdam. Met behulp van open inventarisnummers wordt verwezen naar dat archief. Daarentegen zijn archiefbestanddelen van de commandant, die zijn overgenomen en verder gevormd door de Eerstaanwezend ingenieur te Amsterdam in het archief van de Eerstaanwezend ingenieur opgenomen. Deze inventaris is voorlopig van aard, omdat er een reële kans bestaat dat in andere genie-archieven nog archiefbescheiden van de Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam worden aangetroffen. Zo ontbreken in het archief bijvoorbeeld de kaarten en tekeningen, uitgezonderd die als bijlage aanwezig zijn bij de stukken zelf. Deze zijn nog niet overgedragen aan het Rijksarchief.
Tot de belangrijkste toegangen op het archief behoren de agenda's in de garnizoensboeken no. 2, 1842-1866, 1874-1884 (inv.nrs 388-392), de agenda's op de ingekomen stukken en minuten van uitgaande stukken, 1891-1896, 1899-1921, 1924-1940 (inv.nrs 402-439) en de trefwoordenindices op de agenda's, 1906-1917, 1921-1936 (inv.nrs 447-455). Deze laatste registers bevatten inhoudsopgaven, waarin onder andere de verdedigingswerken en militaire gebouwen worden vermeld, die tot de dienst van het Eerstaanwezendschap te Amsterdam behoorden. Allerlei gegevens betreffende de bouw en inrichting van forten, kazernes, (munitie)magazijnen, woningen e.d. worden ook genoemd in inv.nr 537. De registers met gegevens over de vestingwerken en de militaire gebouwen onder het beheer van de Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam zijn opgenomen in de inventaris van het archief van het 2e Geniecommandement te Amsterdam (toegang 238). Tenslotte bieden de garnizoensboeken (inv.nrs 1-3, 4-8 en 9-10) een overzicht van de onderwerpen waarmee het Eerstaanwezendschap te Amsterdam bemoeiing heeft gehad. De stukken dienen op de volgende wijze te worden aangevraagd: Eerstaanwezend ingenieur der Genie te Amsterdam, 1842-1941, inv.nr ...
1. Literatuur
Inventaris
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1842-1941
Omvang in meters:
41,00
Periode documenten:
(1812) 1842-1941 (1950)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk na transport
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-555. In inv.nrs. 84 en 86 zijn de calques in enveloppen vanwege slechte materiële staat niet raadpleegbaar. Inv.nr. 524 ontbreekt.
Categorie: