2485 Joh. Enschedé Drukkerij van het Museum Enschedé te Haarlem, Collectie van de

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

2485 Joh. Enschedé Drukkerij van het Museum Enschedé te Haarlem, Collectie van de

Mijn Studiezaal

Favoriet of een notitie maken

Stel een vraag of plaats een opmerking op de tijdlijn

Reageren

Stuur een reactie naar Noord-Hollands Archief

Delen

Doorsturen per email

Printen

Duurzaam webadres

Inleiding

De werkzaamheden van Koninklijke Joh. Enschedé BV – het vroegere Joh. Enschedé en Zonen – omvatten ruim 300 jaar drukkerij, uitgeverij, lettergieterij en de vervaardiging van waardepapieren zoals bankbiljetten en postzegels.

In 1697 kwam de zestienjarige Izaak Enschedé als leerling in dienst bij een Haarlemse stadsdrukker. In 1703 begon Izaak Enschedé zelf een kleine drukkerij in Haarlem. Hij werkte samen met zijn zoon Johannes Enschedé. In 1737 werd de drukkerij de stadsdrukkerij van Haarlem. Aan het stadsdrukkersschap was het drukken van de Oprechte Haarlemsche Courant verbonden. Naast de Oprechte Haarlemsche Courant was kerkgoed, zoals psalmboeken, avondmaalboekjes, bijbels en testamenten, ook een van de grotere drukbezigheden van Enschedé. Later kwamen hier ook bankbiljetten (1814), postzegels (1866) en ander waardedrukwerk bij. Naast deze specifieke vormen van drukwerk heeft Koninklijke Joh. Enschedé BV ook particulier drukwerk gedrukt zoals: huwelijksaankondigingen, tijdschriften, boeken, kalenders, affiches, reclame, geboorteaankondigingen, visitekaartjes, ex librissen, briefpapier en diploma's. In 2000 is een collectie gevonden die bestond uit 92 grote mappen waarin één exemplaar van alle drukwerken die Koninklijke Joh. Enschedé BV gedrukt heeft in de periode 1933 tot 1955 geplakt is. Een groot deel van deze collectie bestaat uit zogenoemd 'efemeer' drukwerk (drukwerk waarvan de inhoud van kortstondig belang is).

De collectie bevat talloze schatten zoals theateraffiches, affiches voor de Holland-Amerika Lijn en de Jaarbeurs Utrecht, reclamebrochures, sigarendoosetiketten, ex librissen, briefpapieren, menu's, toegangskaartjes voor toneelvoorstellingen en muziekuitvoeringen. De op elk stuk voorkomende gegevens, namelijk de datum dat het stuk gedrukt is, de oplagehoogte en het ordernummer, maken deze verzameling extra bijzonder omdat dergelijk drukwerk zelden of nooit gedateerd is, laat staan dat men oplagehoogten kent. Door uit het bestand een naamregister te genereren kan men de gehele klantenkring van Koninklijke Joh. Enschedé BV uit die periode achterhalen.

De collectie is gedrukt door de drukkerij van Koninklijke Joh. Enschedé BV. De ingekomen en minuten van uitgaande stukken over deze producten is het vinden in het archief van Koninklijke Joh. Enschedé BV (Historisch Bedrijfsarchief) te Haarlem, 1732-2013, zie toegangsnummer 2484. De producten zijn gedrukt met de inhoud die de lettergieterij bezat, zoals de drukvormen en de vignetten.

laatste wijziging 30-11-2020

24.204 beschreven archiefstukken