3487 Gemeentelijke School voor Visserij en Scheepvaart te IJmuiden
3487
Gemeentelijke School voor Visserij en Scheepvaart te IJmuiden
Inleiding
Op 26 juli 1905 werd een particuliere visserijschool opgericht, genaamd Vereeniging Visscherijschool IJmuiden, met als directeur de heer Bakker. Theorielessen werden gegeven in een lokaal van een lagere school in de Oranjestraat te IJmuiden. Voorts had de school de beschikking over twee oude loodskotters. Het loodsenverblijf van een van de kotters diende als praktijklokaal. Met de andere kotter werden door de leerlingen korte zeereizen gemaakt. De gemeentelijke subsidie bedroeg fl. 1.600,- per jaar. In de zitting van de gemeenteraad van Velsen van 20 juli 1911, werd het besluit genomen, om subsidie aan de vereniging over het jaar 1912 te terug te brengen tot fl. 1.000,-. Voorts werden Burgemeester en Wethouders uitgenodigd plannen te ontwerpen tot stichting van een Gemeentelijk Visserijschool. Dit besluit gaf het bestuur van bovenvermelde vereniging aanleiding om tot liquidatie van de vereniging over te gaan, waarna de lessen in november 1911 werden gestaakt.
Op 28 november 1911 werd door de gemeenteraad besloten tot oprichting van de Gemeentelijke Visscherijschool en op 23 januari 1912 werd de heer G. Duijckinck Sander als directeur benoemd. Na verschillende formaliteiten, die verband hielden met het vaststellen van het leerplan, konden enige tijd later de eerste lessen aanvangen. De lessen werden gegeven in het hiervoor al genoemde schoollokaal in de Oranjestraat. Verder kreeg men de beschikking over de zolder, die als boetzolder werd ingericht. Daar al spoedig bleek, dat het aantal klassen te klein was, werd naar een andere onderwijsgelegenheid uitgezien. Besloten werd een nieuwe school te bouwen aan de Havenkade. In augustus 1916 werd de school door de toenmalige burgemeester geopend. Het schoolbezoek, dat in het begin van het bestaan van de school niet onbevredigend was, nam na enige jaren door verschillende oorzaken af. In 1922 kwam men, in verband hiermede, met het plan om een tweejarige opleiding voor Derde Stuurman grote handelsvaart (G.H.V.) aan de school te verbinden. Vanaf 1926 tot aan juli 1932 was er inderdaad een opleiding voor Derde Stuurman aan de school verbonden. Velen deden met goed gevolg examen. Zelfs werden enige Tweede Stuurlieden afgeleverd. In 1932 werd de cursus voor Derde Stuurlieden in verband met een bezuiniging opgeheven en de dagschool uitsluitend bestemd voor de visserij en de kleine handelsvaart (K.H.V.). De heer G. Duijckinck Sander werd met ingang van 1 september van dat jaar op wachtgeld gesteld en de eveneens aan de school verbonden leraar P.J. Verwaijen met de waarneming van het directoraat belast. In de jaren 1933 en 1934 was er een enorme toeloop van leerlingen in verband met de toen heersende crisis in het visserijbedrijf, waardoor vele opvarenden werkloos werden. Door het volgen van cursussen hoopte men de kansen op een werkkring op zee te vergroten.
In een uitvoerige brief, waarvan een deel hierbij is afgedrukt en die gericht was aan de Inspecteur Generaal van het Onderwijs te Den Haag, gaf de inmiddels tot directeur benoemde heer P.J. Verwaijen een overzicht van de geschiedenis van de Visserijschool tot 1962, toen het 50-jarig bestaan van de school werd gevierd.
Enkele andere feiten aan dit schrijven ontleend:
1934 In dit jaar werd een opleiding tot Radiotelefonist aan de school verbonden.
1937 In het leerplan werd het vak zwemmen ingelast. Leerlingen van de Vooropleiding kregen een uniform.
1939 Ondanks de oorlogsdreiging ging een groot aantal leerlingen naar de Duitse en Poolse vissersvloten.
1940 In het najaar mochten de leerlingen op last van de bezetter geen uniform meer dragen.
1942 In juli 1942 werd de directeur P.J. Verwaijen gearresteerd en als gijzelaar weggevoerd. Enige dagen daarna moest de school op last van de Duitsers ontruimd worden. Zij werd ondergebracht in een lagere school in Velsen-Noord.
1944 Na de spoorwegstaking werd de school tijdelijk opgeheven.
1945 Op 1 september 1945 kon de school op de Havenkade weer betrokken worden. Plannen voor uitbreiding van het gebouw werden gemaakt. Het aantal leerlingen nam gestaag toe.
1947 De Wet op de Zeevisvaartdiploma's trad in werking. In verband hiermee werden de leerplannen van de verschillende cursussen gewijzigd.
1952 Op 25 maart 1952 werd het nieuwe gedeelte van de school, in tegenwoordigheid van het gemeentebestuur, door de Inspecteur van het Nijverheidsonderwijs geopend.
1953 Op 1 oktober 1953 werd aan de school verbonden een cursus Viskunde en Visbewerking diploma A.
1954 Vanaf 1 oktober 1954 kon men deelnemen aan een cursus Viskunde en Visbewerking diploma B.
1956 Op 18 september 1956 volgde een speciale cursus in fileren.
1934 In dit jaar werd een opleiding tot Radiotelefonist aan de school verbonden.
1937 In het leerplan werd het vak zwemmen ingelast. Leerlingen van de Vooropleiding kregen een uniform.
1939 Ondanks de oorlogsdreiging ging een groot aantal leerlingen naar de Duitse en Poolse vissersvloten.
1940 In het najaar mochten de leerlingen op last van de bezetter geen uniform meer dragen.
1942 In juli 1942 werd de directeur P.J. Verwaijen gearresteerd en als gijzelaar weggevoerd. Enige dagen daarna moest de school op last van de Duitsers ontruimd worden. Zij werd ondergebracht in een lagere school in Velsen-Noord.
1944 Na de spoorwegstaking werd de school tijdelijk opgeheven.
1945 Op 1 september 1945 kon de school op de Havenkade weer betrokken worden. Plannen voor uitbreiding van het gebouw werden gemaakt. Het aantal leerlingen nam gestaag toe.
1947 De Wet op de Zeevisvaartdiploma's trad in werking. In verband hiermee werden de leerplannen van de verschillende cursussen gewijzigd.
1952 Op 25 maart 1952 werd het nieuwe gedeelte van de school, in tegenwoordigheid van het gemeentebestuur, door de Inspecteur van het Nijverheidsonderwijs geopend.
1953 Op 1 oktober 1953 werd aan de school verbonden een cursus Viskunde en Visbewerking diploma A.
1954 Vanaf 1 oktober 1954 kon men deelnemen aan een cursus Viskunde en Visbewerking diploma B.
1956 Op 18 september 1956 volgde een speciale cursus in fileren.
Behalve door een zestig Israëli's, leden van de Yewish Brigade die betrokken waren geweest bij de bevrijding van Nederland en die nog in IJmuiden gelegerd waren, werd het visserijonderwijs in de jaren na de Tweede Wereldoorlog ook gevolgd door leerlingen uit Indonesië (vóór 1956), Suriname, Duitsland, Polen, Engeland en IJsland.
Hieraan kan nog worden toegevoegd, dat in de eerste naoorlogse jaren, toen de visserij vanuit IJmuiden van minder betekenis werd, meer en meer opleidingsmogelijkheden werden geboden voor functies aan boord van koopvaardij- of binnenvaartschepen, zodat in 1952 de naam werd gewijzigd in Gemeentelijke School voor Visserij en Scheepvaart. De school kon zich op dat moment tot de beste lagere maritieme opleidingsinstituten van Europa rekenen. Voor de nieuwe studiemogelijkheden bestond grote belangstelling, ook al omdat als gevolg van ministeriële beschikkingen uit 1947 het studeren voor een zeevarend beroep vrijstelling opleverde van de vervulling van de militaire dienstplicht. Men diende dan wel tot zijn 27e levensjaar te blijven varen. Het Voorlopig Diploma (V.D.) voor machinist, later scheepswerktuigkundige ter koopvaardij geheten, gaf toegang tot het hoger onderwijs aan zeevaartscholen. Functies vervuld bij de visserij waren van deze vrijstellingsregeling uitgesloten.
Later zou de school als Maritiem Instituut op een nieuwe locatie, aan de Kanaalstraat, verder gaan. In het dan al enkele jaren leegstaande pand aan de Havenkade werd na een grondige restauratie in maart 1994 een museum gevestigd, geëxploiteerd door de IJmuider Stichting Zee- en Havenmuseum De Visserijschool.
laatste wijziging 22-03-2023
70 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 28 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 22-03-2023
70 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 28 bestanden
Kenmerken
Datering:
1912-1971
Omvang in meters:
1,25
Periode documenten:
1912-1971
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-70. Het archief bevat ook archiefstukken van de Binnenvaartschool te IJmuiden, 1956-1970 (inv.nrs. 61-70), een activiteit van het Koninklijk Onderwijsfonds voor de Scheepvaart (KOFS), die op verschillende plaatsen in Nederland werd georganiseerd. Ook in IJmuiden bestond deze mogelijkheid, waarbij door de Visserijschool onderdak werd geboden en in onderwijzend personeel werd voorzien.
Gemeente:
Velsen
laatste wijziging 22-03-2023
70 beschreven archiefstukken
1 gedigitaliseerd
totaal 28 bestanden
Gevonden archiefstukken
Uw zoekterm komt voor in de titel en/of de kenmerken van deze archieftoegang.