Menu

AFGELOPEN | Kennismiddag Joods Erfgoed Noord-Holland

Op 15 mei 2023 organiseren het Joods Cultureel Kwartier, Waterlands Archief, Noord-Hollands Archief en Stadsarchief Amsterdam een kennismiddag over Joods erfgoed in Noord-Holland. Aan de hand van lezingen en parallelsessies kunnen bezoekers kennismaken met verschillende initiatieven rond Joods erfgoed in de provincie. De middag vindt plaats bij het Noord-Hollands Archief in Haarlem en is gratis te bezoeken.

Tijdens deze kennismiddag staat het Joodse erfgoed buiten Amsterdam, de zogenaamde mediene, centraal. Ook buiten Amsterdam kent Noord-Holland namelijk een rijke Joodse geschiedenis. Zo hebben Joodse migranten en handelaren hun stempel gedrukt op steden als Edam, Enkhuizen, Haarlem en Den Helder, en vormen daarmee een belangrijk onderdeel van ons provinciaal geheugen.

De laatste jaren groeit de belangstelling voor dit Joodse erfgoed in de mediene. Zo zetten verenigingen zich in voor het onderhoud van Joodse begraafplaatsen en besteden scholen steeds meer aandacht aan het lokale Joodse verleden. Deze initiatieven vinden vaak onafhankelijk van elkaar plaats. De kennismiddag biedt daarom de mogelijkheid om inzichten te delen, ervaringen uit te wisselen en krachten te bundelen.

De middag bestaat uit twee lezingen en zes parallelsessies. Het programma duurt van 13 tot 18 uur met aansluitende borrel. Aanmelden kan via het formulier (te vinden onder het programma).

Programma

   

Opening door Klaartje Pompe, plaatsvervangend directeur
13.00-13.10

     
   

Keynote speaker Emile Schrijver
13.10-13.45


Prof. dr. Emile Schrijver, algemeen directeur van het Joods Cultureel Kwartier, geeft een korte inleiding op zijn vakgebied Joodse boekdrukkunst en boekwetenschap. Hij zal hierbij met name ingaan op de historische ontwikkelingen in Noord-Holland.

     
 

Joods religieus erfgoed en materiële cultuur
13.45-14.45 (parallelsessie ronde 1)


Lisa de Goffau, conservator van het Joods Cultureel Kwartier, vertelt over Joods religieus erfgoed en materiële cultuur uit Noord-Holland aan de hand van de collecties van het Joods Museum. Aan de hand van een aantal bijzondere objecten verkennen we daarnaast de bredere overwegingen rond het beheer en tentoonstellen van dit erfgoed in de museale praktijk

     
 

Stadswandeling met Wim de Wagt
13.45-14.45 (parallelsessie ronde 1)


De wandeling voert langs het vroegere woonhuis van rabbijn S.Ph. de Vries aan de Bakenessergracht, het Joods Namenmonument aan het Philip Frankplein, de voormalige banketbakkerij van Elias Goud aan de Jansstraat (met Stolpersteine) en ten slotte het Joods Gemeentegebouw aan de Lange Wijngaardstraat, dat gedeeltelijk herbestemd zal worden tot Joods cultuurhistorisch centrum. Hier kunnen we naar binnen.

     
 

Project Joodse poort
15.00-16.00 (parallelsessie ronde 2)


De joodse begraafplaats van Edam werd tot in de Tweede Wereldoorlog gemarkeerd door een hoge poort met Hebreeuws opschrift. Door inzet van de scholengemeenschap De Triade zal de poort terugkeren. De poort staat straks recht tegenover het monument ter herdenking van de Jodenmoord aan de overkant van de straat. Mick Nolte van Stichting Joods Verleden Edam en docenten Maggy van Pooij en Arjan Koehoorn vertellen meer over dit unieke ‘educatieve kruispunt’.

     
 

Archiefstukken over het Joodse leven in de mediene
15.00-16.00 (parallelsessie ronde 2)


Esther Graftdijk en Hannah Goedbloed van het Noord-Hollands Archief nemen u mee in het archief van de Nederlands Israëlitische Gemeente te Haarlem (1792-1980). Zij presenteren een aantal stukken uit deze collectie, zoals een bakkersreglement over een koosjere manier van werken en een Elf Sjoelentocht georganiseerd door de Haarlemse synagoge. Daarnaast tonen zij een Babylonische Talmoed uit 1647, afkomstig uit de voormalige Stadsbibliotheek Haarlem.

     
 

Joodse begraafplaatsen in Noord-Holland
16.00-17.00 (parallelsessie ronde 3)


Leon Bok (1965) verzorgt een presentatie over Joodse begraafplaatsen in de provincie Noord-Holland. Hij belicht alle 22 begraafplaatsen, met name die buiten Amsterdam. Daarbij gaat hij in op de ouderdom, waarom ze op die plek zijn aangelegd en welke begraafplaatsen verdwenen zijn. Bok is gespecialiseerd in funerair erfgoed en heeft nagenoeg alle begraafplaatsen in Nederland bezocht.

     
   

Genealogie met Harmen Snel
16.00-17.00 (parallelsessie ronde 3)


Harmen Snel, senior medewerker Stadsarchief Amsterdam, is onder andere gespecialiseerd in genealogisch onderzoek naar Joden. In zijn presentatie zal hij ook ingaan op Joodse families in de mediene van Noord-Holland.

     
 

Keynote speaker Bart Wallet
17.15-17.45

Prof. dr. Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies aan de Universiteit van Amsterdam, zal spreken over de Joodse geschiedenis van Noord-Holland. Hierbij zal hij ingaan op de voornaamste vragen en uitdagingen rond Joods erfgoed, geïllustreerd aan de hand van een aantal concrete voorbeelden uit Noord-Holland.