Tekst: Sarah Remmerts de Vries
Beeld: Kim Krijnen
Diana van Loenen heeft als wethouder cultuur vanzelfsprekend een groot hart voor de Haarlemse cultuursector. Namens de gemeente is ze als bestuurslid betrokken bij het Noord-Hollands Archief. De thema’s jongerencultuur en nachtleven, die dit jaar in de projecten van het archief centraal hebben gestaan, spelen ook een grote rol in het werk van de wethouder. Onlangs is de Haarlemse Nachtvisie opgesteld, een plan waarmee de gemeente Haarlem het nachtleven in de stad wil stimuleren.
Cultuurstad
Diana van Loenen leerde Haarlem kennen tijdens haar studietijd, toen Haarlemse studievrienden haar lieten kennismaken met de jongerencultuur in de stad. ‘In Patronaat ben ik wel eens geweest als er een bijzonder optreden was, maar voor Bevrijdingspop gingen we elk jaar naar Haarlem!’ Nu ze zelf in Haarlem woont, maakt ze veel gebruik van het cultuuraanbod. Ze noemt Haarlem ‘een echte cultuurstad’ en dat is wat haar betreft gelijk de grote aantrekkingskracht op mensen van buiten. ‘Daar mogen we best heel trots op zijn.’
De cultuursector in Haarlem is heel divers. ‘Alleen al op het gebied van podia hebben we niet alleen een traditionele schouwburg, maar ook de PHIL, die in samenwerking met Patronaat veel breder is gaan programmeren, en De Schuur, waar jonge film- en theatermakers hun eerste voorstellingen opvoeren. Daar zie je een jonger publiek op af komen. Ook de Oerkap is onlangs weer opengegaan, met plek voor optredens. En Patronaat heeft natuurlijk CLUB3 ernaast opgericht, met veel ruimte voor programmering door allerlei groepen.’
Vrijplaatsen
Maar ze ziet ook dat de eigenzinnige vrijplaatsen wel een beetje beginnen te verdwijnen. ‘Het is lastig om rafelrandjes te bewaren in een stad als Haarlem, waar een hele grote woningbouwopgave is. Ruimte is schaars. We proberen veel betaalbare woningen te bouwen, ook voor jongeren, voor wie het heel lastig is om een woning te vinden.’ Die oprukkende woonwijken gaan soms ten koste van de rafelrandjes, waar jongeren vrij kunnen creëren en uitgaan.
Gelukkig schieten er ook weer nieuwe plekken uit de grond, zoals de tijdelijke uitgaansplek Houtbaar Haarlem bij de containerwoningen naast de IKEA, of het Skatecafé bij het skateboardpark. ‘Maar het blijft passen en meten, en het begint ermee dat wij als gemeente zeggen: ja, wij willen graag dat er meer gebeurt.’ Daarom is Diana van Loenen ook erg blij met het Slachthuis, een ‘makersplek voor muzikanten’, die twee jaar geleden is geopend in Haarlem-Oost. ‘Het hoeft ook niet allemaal in het centrum. Sterker nog, eigenlijk zouden we juist wel wat meer buiten het centrum willen hebben.’
Nachtvisie
Dat is precies waar de Nachtvisie over gaat. Dit nieuwe beleidsplan, bedoeld om meer ruimte te geven aan nachtcultuur in Haarlem, is recent vastgesteld door de raad. ‘Vorig jaar zijn er twaalf participatiesessies georganiseerd met verschillende betrokkenen, waaruit naar voren kwam dat er behoefte is aan nieuwe uitgaansplekken in de stad. In de Nachtvisie spreken we de wens uit dat er de komende jaren twee plekken bij komen: één voor de queer-community, met eigen programmering, en een tweede plek buiten het centrum.’
Een andere grote wens is om de Haarlemse cultuursector meer met het nachtleven te verbinden. ‘Het idee heerst vaak dat er in Haarlem niet zoveel meer te beleven is als het donker wordt. We willen wat meer levendigheid in de stad, dat is een van onze prioriteiten. Een mooi voorbeeld hiervan is de Museumnacht Kids in het Noord-Hollands Archief.’ Ze vertelt enthousiast hoe ze die avond zelf met haar dochter in het archief is geweest. ‘We voelden echt de verbinding van de historie met nu. Het was een hele mooie eerste kennismaking voor mijn dochter. En dan hoop je natuurlijk dat ze later nog een keer terugkomt!’
Fake news
Want als bestuurslid van het Noord-Hollands Archief merkt ze dat het nog best lastig is om jongeren naar het archief te trekken, terwijl het belang daarvan niet onderschat mag worden. ‘Los van het feit dat het een mooie plek is, is het belangrijk dat jongeren weten wat er te vinden is. Zeker in deze tijd, waarin steeds moeilijker te beoordelen is welke informatie echt is en welke niet, is het extra belangrijk dat jongeren een keer in het archief in aanraking komen met tastbare bronnen.’
De wethouder ziet in de tijd van fake news en fotomanipulatie door AI een grote rol weggelegd voor het Noord-Hollands Archief. ‘De authenticiteit van documenten wordt steeds lastiger te verifiëren. Het archief kan juist een belangrijke rol spelen het goed bewaren en ontsluiten van documenten, zodat we makkelijk kunnen terugvinden wat écht is. Het is heel belangrijk dat er één onbetwiste plek is, waar gewoon alle feitelijkheden liggen. Zeker voor de jongere generaties. En het helpt dan als je er op jongere leeftijd al een keer bent geweest.’
Informatie vastleggen
Het vastleggen, bewaren en ontsluiten van geschiedenis vindt ze dan ook van groot belang. Maar dat heeft natuurlijk wel gevolgen. ‘Het leuke en ook wel het minder leuke van een archief is dat het per definitie groter wordt. Het Noord-Hollands Archief is al flink gedigitaliseerd, maar er komen ook gewoon nog steeds papieren archiefstukken bij. Dat betekent dat je steeds meer fysieke ruimte nodig hebt om het op te slaan.’ Daarom is het bestuur van het Noord-Hollands Archief momenteel op zoek naar uitbreiding van de depotruimte. ‘We hebben eerst gedacht om samen met het Frans Hals Museum iets te zoeken, want die hebben ook een nieuw depot nodig. Maar nu gaan we toch kijken of er uitbreiding mogelijk is op de locatie aan de Kleine Houtweg. Dit proces is in volle gang.’
De dubbele pet van wethouder cultuur en bestuurslid bij het Noord-Hollands Archief helpt Diana van Loenen bij deze zoektocht en levert tegelijkertijd interessante, nieuwe vragen op. ‘We zouden eens moeten stilstaan bij wat er nu in de stad gebeurt en wat we willen bewaren voor later. Wat is typerend voor deze generatie Haarlemse jongeren? Dan leg je écht de verbinding tussen vroeger en nu.’
