Menu

Collectie glas-in-loodatelier Bogtman naar Noord-Hollands Archief

Op 7 december 2017 werden de ontwerpen en het bedrijfsarchief van het glas-in-loodatelier Willem Bogtman, van 1912 tot 2005 in Haarlem gevestigd, bij het Noord-Hollands Archief in beheer gegeven tijdens een feestelijke bijeenkomst met experts uit het vakgebied.


Overdracht van de collectie aan het Noord-Hollands Archief op 7 december 2017. NHA-directeur Lieuwe Zoodsma spreekt de aanwezigen toe.

Bogtman, beroemd door zijn glaskoepel in het Scheepvaarthuis, nu Grand Hotel Amrâth Amsterdam, is een bekende naam binnen de stroming van de Amsterdamse School en was een van de toonaangevende bedrijven op zijn vakgebied in Nederland.

Het atelier heeft vanaf 1912 talloze (veelal gebrandschilderde) glas-in-loodlampen en ramen vervaardigd, zowel naar eigen ontwerp als naar dat van anderen. Deze ramen en lampen speelden een belangrijke rol binnen de Amsterdamse School, omdat zij zich goed leenden voor de typische kleuren- en vormentaal.


Ontwerp voor een glas-in-lood raam met het wapen van Haarlem.

Zijn doorbraak binnen de stroming van de Amsterdamse School beleefde Willem Bogtman (1882-1955) met de in 1915 door hem ontworpen en uitgevoerde glazen overkapping van 106 m² voor het trappenhuis van het Scheepvaarthuis (1212-1916) van Joan Melchior van der Meij aan de Prins Hendrikkade 108 in Amsterdam. Hierna werkte Bogtman veel samen met bijna alle hoofdrolspelers binnen deze stroming.

Na de Tweede Wereldoorlog speelde het atelier, dat in het monumentale pand aan de Zuider Emmakade 45 in Haarlem was gevestigd, een belangrijke sfeerbepalende rol in de wederopbouwinterieurs, met name van openbare gebouwen en kerken. Daarnaast bouwde het bedrijf expertise op als restauratieatelier van middeleeuwse en historische gebrandschilderde glas-in-loodramen.


Detail van een raam in de Vredeskerk te Bergen (NH), ontwerp G.F. la Croix, uitvoering atelier Bogtman (1918). Foto Radboud van Beekum.

De duizenden ontwerpen en het bedrijfsarchief met alle opdrachten van het glas-in-loodatelier zijn tot op heden in bezit van de familie. Deze heeft echter besloten de internationaal unieke Nederlandse collectie in beheer te geven aan het Noord-Hollands Archief. Deze aanwinst is een bijzonder belangrijke versterking van de collectie glas-in-loodontwerpen die al aanwezig  zijn in de collectie, zoals die van Han Bijvoet, Pronk & Van Bommel, Nico Schrier, Paul Overhaus en Henk Kemp.