Menu

In april 2018 heeft het bestuur van het NHA het voorstel goedgekeurd om de Janskerk het middelpunt te laten zijn van alle publieksdiensten en de digitalisering en digitale vernieuwingen verder uit te breiden. Komende maanden zullen medewerkers enthousiast en hard bezig zijn met de voorbereidende stappen hiervoor, want deze plannen worden al vanaf januari 2019 uitgevoerd.

Het is nog steeds een belangrijk uitgangspunt: ‘Voor wie wil weten hoe het was’. Dit is het motto waarmee het NHA in 2007 bezoekers begon te helpen om meer te weten te komen over hun familiegeschiedenis en de geschiedenis van de provincie Noord-Holland en de regio’s Kennemerland en Amstel- en Meerlanden. Het NHA zet daarmee nadrukkelijk de klant centraal en stemt zijn dienstverlening op de klant af. Diensten verlenen aan het publiek en het beschikbaar stellen van archieven en collecties horen vanouds bij de primaire taken van het NHA. Studiezaalmedewerkers helpen met het onderzoek in archieven en collecties op twee locaties, namelijk de Janskerk en de Kleine Houtweg. Maar dankzij digitalisering kunnen bezoekers tegenwoordig steeds meer onderzoek thuis doen.

In 2007 stond de digitale dienstverlening via de website van het NHA nog in de kinderschoenen: de site bood de mogelijkheid te zoeken in gegevens over archieven en om een deel van de beeldcollecties te bekijken. Inmiddels zijn grote stappen gemaakt. Behalve dat bezoekers nu kunnen zoeken in archieven en collecties, kan het beeldmateriaal voor een groot deel online bekeken worden, net als een steeds groeiend aantal gedigitaliseerde archiefstukken. Bezoekers van de website kunnen bovendien zonder kosten via ‘Scannen op verzoek’ een door hen gevonden archiefstuk laten digitaliseren.

Verder heeft de OCR-techniek (Optical Character Recognition) het mogelijk gemaakt dat gedigitaliseerde kranten op woorden doorzocht kunnen worden. Naast het Haarlems Dagblad en de oorlogskrant Haarlemsche Courant, zijn dat de IJmuider Courant, lokale bladen uit Heemstede, Bloemendaal en Santpoort en adresboeken van een groot aantal aangesloten gemeentes. Zelfs de historische raadsnotulen van de gemeente Heemstede zijn nu via de krantenviewer gemakkelijk te raadplegen.

Veel belangstelling is er ook voor het online beeldmateriaal op de Beeldbank. Scans van manuscriptkaarten en plattegronden, gravures, prenten, tekeningen en foto’s zijn te bekijken en in hoge resolutie te downloaden. Jaarlijks komen er meer digitale bronnen van het NHA beschikbaar op de eigen website en op die van landelijke platforms zoals het genealogische WieWasWie en het Netwerk Oorlogsbronnen.

Dienstverlening van de toekomst

In het Meerjarenbeleidsplan 2017-2020 wordt de vraag gesteld hoe het NHA het best toekomstgericht invulling kan geven aan het beschikbaar stellen van archieven en collecties. Al jarenlang daalt het aantal bezoekers op de studiezalen, terwijl met het toenemende aanbod van digitale bronnen online de digitale bezoekersaantallen stijgen. Het NHA wil hierop inspelen met nieuwe faciliteiten. Wat kan de bezoeker straks allemaal verwachten?

Vanaf 2019 worden bezoekers voor archieven en collecties ontvangen in de vernieuwde studiezaal in de Janskerk. De locatie Janskerk is dan hét centrum voor onderzoek in de papieren, nog niet gedigitaliseerde bronnen van het NHA. De huidige zelfbediening met microfichereaders en -printers zal verdwenen zijn. Online zijn de microfiches en -films en kopieboeken van Doop-, Trouw-, en Begrafenisregisters nog wel beschikbaar. Een dagelijks transport zorgt ervoor dat de door bezoekers gevraagde archiefbestanden van de Kleine Houtweg naar de Jansstraat gebracht worden. Ondertussen gaat de digitalisering van archiefbronnen onverminderd door, met ‘Scannen op verzoek’ en het digitaliseren van grote veelgevraagde archieven als speerpunten.

Op afspraak blijft onderzoek op de locatie Kleine Houtweg mogelijk. Sommige bestanden zijn te omvangrijk (zoals kadasterregisters) of te kwetsbaar (zoals beeldmateriaal uit de Kennemer en Provinciale Atlas) om met een transport mee te kunnen. De uitbreiding van de digitale dienstverlening is mogelijk door de concentratie van de dienstverlening op één studiezaal en een verkorting van de openingstijden met een uur per dag. De zaterdagopenstelling eens per maand blijft overigens.

Veel zal ook hetzelfde blijven. Net als nu zullen in de Janskerk veel publieksactiviteiten plaatsvinden en wordt er gezocht naar passende manieren om een breed publiek, van jong tot oud, te laten kennis maken met geschiedenis en de historische Janskerk.

Meer bronnen, betere toegankelijkheid

Het digitale aanbod via de website zal blijven groeien. Meer bronnen komen beschikbaar, met een betere vindbaarheid en interactieve hulp bij het zoeken. De online bezoeker kan in de toekomst ook in de avond vragen stellen via een chatfunctie. Genealogische bronnen, notariële archieven, bouwdossiers en fotocollecties zullen de komende jaren gedigitaliseerd en toegankelijk gemaakt worden. Slimme zoektechnologie maakt het mogelijk om relevante informatie uit archieven en beeldcollecties bij elkaar gepresenteerd te krijgen.

Innovatie in digitale techniek is van belang om nieuwe verbanden tussen archieven en gegevens te kunnen leggen. Digitale kaarten bieden nieuwe mogelijkheden om informatie te presenteren en te vinden. Bijvoorbeeld een kaart van negentiende-eeuws Haarlem  die laat zien welke beroepen in welke wijken beoefend werden en hoe de leeftijdsopbouw en gezinsomvang daar was. Gemaakt op basis van gegevens uit de adresboeken en de bevolkingsregisters. Of een kaart van Haarlem met positionering van foto’s op de exacte plek.

Op de digitale studiezaal zal elk jaar meer inhoud te vinden zijn. En de inhoud zal op nieuwe manieren gepresenteerd worden. Maar het contact met de bezoekers, op de fysieke studiezaal en online, blijft voor het NHA natuurlijk onverminderd belangrijk!

Enschedé

Vanaf 2019 vinden bezoekers in de Janskerk een aantrekkelijke en representatieve tentoonstelling over 300 jaar drukken in Haarlem, op basis van de veelzijdige en unieke collecties van bedrijf en familie Enschedé. Een deel van de tentoonstelling heeft een permanente en een ander deel een wisselende opstelling.