Menu

Het unieke familiealbum van Hannie Schaft

Een tijd geleden heeft het Noord-Hollands Archief van Hannie Schaft, hét symbool van het Nederlandse verzet, haar baby- en kinderfotoboek kunnen verwerven van een direct familielid.

Dit fotodocument is in meerdere opzichten bijzonder en biedt ons een nieuw inzicht in het jonge leven van de verzetsstrijder. We zien haar op de foto’s opgroeien vanaf vlak na haar geboorte in 1920 tot in de jaren dertig, dus ver voordat zij toetrad en deelnam aan het georganiseerd verzet tijdens de Duitse bezetting. Bijzonder waardevol is dat bijna alle foto’s zijn voorzien van dateringen en annotaties.

Een van de belangrijke aspecten van het fotoalbum is dat we Hannie - eigenlijk Jannetje Johanna, roepnaam Jo - vooral zien in gezinsverband met haar ouders Pieter Schaft, leraar op de Rijkskweekschool, Aafje Talea Vrijer en haar oudere zusje Annie.

Het familieleven

We zien ze thuis in Haarlem met elkaar spelen, op vakantie aan zee in Zandvoort, in de duinen, bij familie in Den Haag, met grootouders, ooms en tantes. Het beeld dat van haar ouders naar voren komt, is dat van een keurig burgerlijk echtpaar. Ze zien er beide verzorgd uit; de vader altijd – ook op het strand - in een goed gekleed pak, de moeder in keurige, niet te modieuze maar ook weer niet te ouderwetse jurken. Alle foto’s waarop het echtpaar te zien is met hun meisjes stralen liefde, trots en genegenheid uit.

De aangrijpende foto

De meest aangrijpende foto komt uit 1926. Het is de laatste foto waarop Annie is te zien. Zij overleed een jaar later aan difterie. Uit de overgeleverde familiegeschiedenis weten we dat haar dood een geestelijk diepe traumatische wond in het gezin achterliet; maar het zou nog erger worden voor het zwaar geteisterde echtpaar Schaft.

De 1926 gedateerde bladzijde vormt in het album een ‘waterscheiding’. Hierna volgen nog twee bladzijden met vakantiekiekjes uit 1935 van Hannie met haar ouders in de Ardennen. Het album sluit af met foto’s van Hannie’s herbegrafenis.

Herinneringen

Nadat ook haar man Pieter in 1964 was overleden, bleef de moeder (zij overleed op 21 april 1971) alleen achter en leidde een teruggetrokken bestaan in haar huis aan de Van Dordtstraat in Haarlem. We kunnen ons haar voorstellen s’ avonds zittend in de schemering, alleen met haar herinneringen aan betere tijden, terwijl ze door het album bladert en haar handen uiteindelijk laat rusten op het dichtgeslagen fotoboek.

Er was zo goed als geen beeldmateriaal bekend van Hannie en haar familie uit haar jeugdjaren. Die leemte is door deze aanwinst in een keer geheel opgevuld met prachtige maar vooral ontroerende foto’s.

Aan het fotoalbum wordt aandacht besteed in het kader van het programma ‘100 jaar Hannie Schaft’, uitgezonden door NPO2 op zondag 29 november 2020.