Van de Haarlemse kunstenaar Wybrand Hendriks heeft het NHA ruim 110 bladen in haar beeldcollectie, voornamelijk tekeningen en prenten. Het is dan ook niet voor niets dat het NHA met maar liefst 25 tekeningen een belangrijke bijdrage levert aan de tentoonstelling Wybrand Hendriks was hier! die van 23 september t/m 7 januari 2024 te zien is in het Teylers Museum.
Tekst: Alexander de Bruin, conservator Beeldcollecties Noord-Hollands Archief
Niet alleen was Hendriks een van de belangrijkste kunstenaars van zijn tijd, hij was tevens directeur van het Teylers Museum en als zodanig verantwoordelijk voor de gang van zaken.
Hendriks was een veelzijdig kunstenaar, die alle mogelijke genres beheerste: van portretten, stillevens en gedetailleerde genrestukken tot stadsgezichten en landschappen in een heldere, directe en meer losse stijl. Hendriks vindt zijn onderwerpen in zijn naaste omgeving. Hij is politiek actief en beeldt niet alleen de rijke, maar ook de arme Haarlemmers af. Met een indrukwekkend realisme maakt hij het dagelijks bestaan van toen navoelbaar. Ook werkt hij naar het voorbeeld van oude meesters. Hun tekeningen verzamelt hij voor het museum.
Van de meeste van de hierboven beschreven aspecten zijn tekeningen uit de collectie van het NHA aan het Teylers Museum in bruikleen gegeven voor de tentoonstelling.
Een prachtig voorbeeld is het gezicht vanaf de Friese Varkenmarkt uit 1778:
Hendriks was een aanhanger van de patriotten aan het eind van de 18e eeuw. Zijn politieke voorkeur zien we terug in twee tekeningen:
1. Tekening met de voorstelling van de beëdiging door het patriottische stadsbestuur van de nieuwe patriottische schutterij Pro Aris et Focis uit 1787:
2. Tekening uit 1795 met de voorstelling van de bewapening van de patriottistische Burgersociëteit tijdens de Bataafse revolutie
Een onbekend, maar niet minder belangrijk aspect van Hendriks’ oeuvre zijn tientallen gekleurde kopieën naar schilderijen van 17de-eeuwse meesters. Een mooi voorbeeld hiervan is de aquarel uit 1823 met een afbeelding naar het schilderij van Jan de Bray uit 1675, van de bestuursleden van het Sint-Lucasgilde, een Haarlemse kunstenaarsgilde:
Maar met dit kopie is wel iets merkwaardigs aan de hand evenals met zijn andere kopieën naar oude meesters. Wil je precies weten wat, of wil je meer te weten te komen over Wybrand Hendriks zijn werk en leven? Ga dan naar de tentoonstelling Wybrand Hendriks was hier! en spot onze bruiklenen!