Mijn Studiezaal (inloggen)
1032 Ambachts- en Gemeentebestuur van Heemskerk (Gemeente Heemskerk)
1032
Ambachts- en Gemeentebestuur van Heemskerk (Gemeente Heemskerk)
Inleiding
1. Plaatsbeschrijving
2. Kerkelijke zaken
3. Bestuursgeschiedenis 
3.1. Kasteel- en ambachtsheren
1032 Ambachts- en Gemeentebestuur van Heemskerk (Gemeente Heemskerk)
Inleiding
3. Bestuursgeschiedenis
3.1.
Kasteel- en ambachtsheren
laatste wijziging 18-10-2016
De geschiedenis van Heemskerk is altijd sterk met een aantal van zijn kastelen verbonden geweest. Door de ligging aan de smalle noordzijde van de strandwallen was Heemskerk voor de graven van Holland van strategisch belang. Het is dus niet verwonderlijk dat hier een aantal kastelen werd gebouwd als verdediging tegen de vijandelijke West-Friezen. De belangrijkste kastelen uit de verdedigingslinie waren het in de 12e eeuw gebouwde Slot te Heemskerck en het uit ca. 1248 stammende Oud-Haerlem. *
Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten werden beide kastelen verwoest. Het huis te Haarlem, zoals Oud-Haerlem toen werd genoemd, werd in 1351 met de grond gelijk gemaakt. *
Het Slot te Heemskerck werd herbouwd. In 1612 kreeg het de naam Marquette toen Jonker de Hertaing, de heer van Marquette in Henegouwen, het slot in zijn bezit kreeg.
De kasteelheren beijverden zich om binnen hun slotgrachten beleend te worden met de hoge jurisdictie. De kastelen Oud Haerlem, Meeresteijn, Assumburg en Marquette bezaten op zeker moment deze hoge jurisdictie. Marquette had bovendien nog de hoge jurisdictie in het duingebied dat bij het slot hoorde. *
Het waren de kasteelheren van Oud-Haerlem en van slot De Assumburg die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Heemskerkse bestuursgeschiedenis, omdat zij tevens ambachtsheer van Heemskerk waren.
In de Middeleeuwen was het platteland verdeeld in een groot aantal ambachten. Heemskerk was zo'n ambacht. Het recht om rechtspraak en bestuur uit te oefenen, was in handen van de ambachtsheer, die dit recht in leen hield van de graven van Holland. De eerste ambachtsheren waren leden van het geslacht Van Haarlem, bewoners van Oud-Haerlem, en beleend met zowel het bestuur van Heemskerk als dat van Castricum *
Met de dood van Jan van Bergen, die in 1321 zonder zoons stierf, vervielen de bezittingen van het geslacht Van Haarlem en daarmee ook de heerlijkheid Heemskerk aan de grafelijkheid. In 1327 verkocht de graaf het kasteel Oud-Haerlem, tesamen met de ambachten Heemskerk en Castricum, aan Jan van Polanen. *
Leden van de familie Van Polanen mochten zich tot aan het einde van de 15e eeuw ambachtsheer van Heemskerk noemen. Door het in 1493 gesloten huwelijk van Aleid van Kijfhoek met Claes van Assendelft kregen leden van het geslacht
Van Assendelft, bezitters van het kasteel de Assumburg, de ambachtsheerlijkheid Heemskerk in handen. De lotgevallen van Assumburg werden daardoor verbonden aan die van Oud-Haerlem. Tot het begin van de 17e eeuw bezaten de Assendelfts zowel de Assumburg als de ambachtsheerlijkheid Heemskerk. In later tijd was de ambachtsheerlijkheid gedurende langere tijd in het bezit van leden van het geslacht Van Renesse en de Amsterdamse koopmansfamilie Deutz van Assendelft.
3.2. Inrichting van het ambachtsbestuur
3.3. Het rechthuis
4. Het archief en de verantwoording van de inventarisatie
5. Aanwijzingen voor de gebruiker
6. Lijst van ambachtsheren
7. Literatuuropgave
laatste wijziging 23-03-2024
1.371 beschreven archiefstukken
173 gedigitaliseerd
totaal 27.529 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 23-03-2024
1.371 beschreven archiefstukken
173 gedigitaliseerd
totaal 27.529 bestanden
Kenmerken
Datering:
1539-1928
Omvang in meters:
35,75
Periode documenten:
(1518) 1539-1928 (1974)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-855. Lijst van ambachtsheren, 1248-1858, zie paragraaf 6 in de inventaris. Index op plaatsaanduidingen, namen van personen, bedrijven en instellingen zie rubriek 11 in de inventaris. Het archief vertoont hiaten. Zo ontbreekt een belangrijk deel van de notulen van de gemeenteraad uit de periode 1814-1830 en van de notulen van Burgemeester en Wethouders ontbreekt het gedeelte tot het jaar 1868. Inv.nrs. 668-681 (bevolkingsregisters met dienstbodenregisters, 1850-1919), inv.nrs. 682-690 (gezinskaarten, ca. 1896-1939), inv.nrs. 691-694 (alleenstaandenkaarten, ca. 1899-1939) en inv.nrs. 702-717 (index op de bevolkingsregisters, gezins- en alleenstaandenkaarten, 1850-1939) zijn alleen digitaal of op microfiches te raadplegen. Inv.nrs. 834-855 (registers van de burgerlijke stand geb. akten, 1811-1892, huw. akten, 1811-1920, overl. akten, 1811-1947 en meerjaren- en jaartafels) en inv.nr. 833 (huwelijksaankondigingen; met bijlagen, 1810-1825) zijn alleen op microfiches te raadplegen. De huwelijksbijlagen, 1811-1922, zijn op microfilms te raadplegen in de studiezaal. De huwelijksbijlagen, 1923-1932, zijn in origineel aan te vragen in de studiezaal. Voor het raadplegen van de huwelijksbijlagen is het nummer van de huwelijksakte nodig. Akten van latere jaren zijn opgenomen in het archief van de Ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Heemskerk, 1863-1961.
Gegevens over personen vóór 1811 zijn te vinden in de kerkelijke doop-, trouw- en begraafboeken, die in kopie te raadplegen zijn in de studiezaal. Wilt u zien welke gegevens al online beschikbaar zijn, raadpleeg dan de landelijke website WieWasWie.nl of kijk op www.noord-hollandsarchief.nl/ik-zoek/mijn-voorouders.
Gegevens over personen vóór 1811 zijn te vinden in de kerkelijke doop-, trouw- en begraafboeken, die in kopie te raadplegen zijn in de studiezaal. Wilt u zien welke gegevens al online beschikbaar zijn, raadpleeg dan de landelijke website WieWasWie.nl of kijk op www.noord-hollandsarchief.nl/ik-zoek/mijn-voorouders.
Gemeente:
Heemskerk
Categorie:
laatste wijziging 23-03-2024
1.371 beschreven archiefstukken
173 gedigitaliseerd
totaal 27.529 bestanden