Mijn Studiezaal (inloggen)
1418 familie Schade te Haarlem, Collectie van de
1418
familie Schade te Haarlem, Collectie van de
Inleiding
1. Geschiedenis van de collectievormer
1418 familie Schade te Haarlem, Collectie van de
Inleiding
1.
Geschiedenis van de collectievormer
laatste wijziging 01-11-2016
Carl Friedrich Schade (1816-1891), zoon van Johannes Ruodolph Joseph Schade (1787-1822) en Maria Agnes Mahler (1790-1824) verliet op jonge leeftijd zijn geboorteplaats Quakenbrück in het Duitse Westfalen, om in 1848 in Amsterdam te trouwen met Cornelia Maria Johanna Koopmans (1826-1876). De familie Schade was oorspronkelijk afkomstig uit Osnabrück.
Carl F. Schade was van beroep koopman en opende in 1848 een manufacturenmagazijn aan de Nieuwendijk 194-196 te Amsterdam, in later jaren Manufacturenmagazijn "Keizershof" van de firma Schade & Oldenkott geheten. De firma was gespecialiseerd in damesmode.
Carl F. Schade was de 60 jaar al gepasseerd toen hij in 1880 polder De Sapmeer in Graft aankocht van Jacob Laan (1826-1883), die een jaar eerder hier een stolpboerderij had gebouwd. Boerderij De Sapmeer werd door de familie Schade in erfpacht gegeven.
Hun enig kind Carl Marie Franz Schade (1849-1920) zette de kledingzaak voort. Hij trouwde in 1872 in Amsterdam met Theresia Maria Anna Elisabeth Diekman (1848-1936). Zij kregen drie kinderen: in 1873 werd hun dochter Cornelia Theresia Maria Elizabeth geboren, in 1875 Carolus Josephus Maria Romualdus en in 1880 Theresia Maria Antonia Josepha.
Carl M.F. Schade breidde het familiebezit in later jaren aanzienlijk uit met onder andere de Theresia's Hoeve in Zuidschermer in 1884 (vernoemd naar zijn vrouw Theresia), met Hoeve Fransesco en Hoeve Romuald in Oudorp in 1914 en met hofstede Raphael en Tobias in 1916. In totaal heeft de familie 16 boerderijen in Noord-Holland in bezit gehad.
In 1887 werd Carl M.F. Schade eigenaar van villa Westerpark te Oosterbeek, in 1845 gebouwd en gelegen aan de Utrechtsestraatweg in een park grenzend aan de Paasberg. Voordien woonde hier ondermeer de emeritus-predikant J.B. Sprenger van Eijk. Kort hierna werd de familie Schade ook eigenaar van de villa Oosterpark, die gelijktijdig met en vlak naast Westerpark was gebouwd. Oosterpark stond op het kruispunt van de Utrechtseweg en de Pietersbergseweg.
De oudste dochter van C.M.F. Schade, Cornelia Theresia Maria Elisabeth Schade, bleef ongehuwd.
De jongste dochter van het echtpaar Schade-Diekman, Theresia Maria Antonia Josepha Schade, trouwde op 25-jarige leeftijd in 1906 te Renkum met Alphons Maria François Louis Povel. Zij woonden in later jaren in Baarn.
Inmiddels was Carolus J.M.R. Schade in zijn studententijd verhuisd naar Schoten en Haarlem. In laatstgenoemde stad woonde hij in de Kruisstraat 4, waarvandaan hij in maart 1904 verhuisde naar Utrecht. Twee jaar later nam hij opnieuw zijn intrek in de Kruisstraat 4 in Haarlem. In 1908 trouwde hij in Hilversum met Clara Alphonse Johanna Maria Povel (1885-1983), nicht van Alphons Povel. Carolus en zijn vrouw gingen in Haarlem op Parkstraat 67 wonen. Carolus werd samen met B.F.M. Mensing in diezelfde periode firmant van de firma C.L. van Langerhuijzen, de grootste katholieke uitgeverij en boekhandel van Nederland, gevestigd in het pand In den berg Thabor aan de Singel 434 te Amsterdam.
De familie Schade was al eeuwen lang rooms-katholiek en trad aan het begin van de 20e eeuw regelmatig op als weldoener voor de Sint Bernulphusparochie van Oosterbeek. Zij deden enkele genereuze financiële schenkingen en verstrekten diverse leningen. Dankzij hun giften kon op 7 februari 1907 een klooster met kapel voor de zusters van Onze Lieve Vrouw, Moeder van Barmhartigheid te Oosterbeek in gebruik worden genomen, gebouwd achter de Sint Bernulphuskerk. Schade's ongehuwde dochter Cornelia financierde de bouw van een nieuwe kerk voor de rooms-katholieke parochie van Onze Lieve Vrouw van Lourdes in Heveadorp en Wolfheze (Renkum). Dochter Theresia Povel-Schade schonk daarna de complete kerkelijke kunst en inrichting. In later jaren werd het park achter villa Oosterpark vernoemd naar weldoenster Cornelia Th.M.E. Schade en omgedoopt tot Corneliapark en tegenwoordig herinnert de Cornelia Schadeweg in Oosterbeek nog aan haar.
Aan het begin van de 20e eeuw had de familie ook de villa Aan den Koedijk aan Koedijklaan 2 in Bussum in bezit, in 1908 gebouwd in opdracht van werktuigbouwkundige J. Bijl naar ontwerp van architect L.H. Bours. Per wanneer de villa eigendom van de familie Schade werd en welke familieleden hier woonden, is niet duidelijk.
Carolus J.M.R. Schade en zijn vrouw Clara Schade-Povel te Haarlem kregen twee kinderen: Carol Alexander Bavo Andrea Marie, geboren in 1909 en Clara Theresia Johanna Josepha Maria Schade, geboren in 1912. In 1914 vertrok de familie achtereenvolgens naar Driebergen en Arnhem, om in 1926 weer terug te keren naar de Spaarnestad. Vanaf toen betrokken zij een riante villa aan het Staten Bolwerk 3-5, in 1865 gebouwd door architect A. van der Linden in opdracht van jonkheer mr. A. Volckert Teding van Berkhout. Eigenaar koopman P. André de la Porte had in 1885 een torentje aan de villa laten bouwen en de kantoorruimte betimmerd met onderdelen van een oud schip van de Nedlloyd. Aan het begin van de 20e eeuw was aan de tuinzijde een serre aangebouwd.
Ondertussen was Carolus' vader Carl M.F. Schade in 1920 in Oosterbeek overleden, moeder Theresia Schade-Diekman in 1936. Zijn ongehuwde zus Cornelia was in 1933 overleden. Zij werden allen begraven in een familiegraf op de R.K. Begraafplaats Sint Bernulphus aan de Utrechtseweg. Villa Westerpark bleef tot 1941 in het bezit van de familie Schade en werd daarna met het gehele Corneliapark eigendom van de gemeente Oosterbeek. Het park werd voor woningbouw verkaveld, in 1952 is villa Westerpark gesloopt om plaats te maken voor de Hervormde Goede Herderkerk. Villa Oosterpark is tegenwoordig eigendom van de Protestantse Gemeente van Oosterbeek.
De boerderijen en landerijen in Noord-Holland werden na het overlijden van Carolus' ouders zijn eigendom. In die periode werden deze bezittingen beheerd door rentmeester P.G. van Wees te Amstelveen.
Carolus J.M.R. Schade overleed op ruim 55-jarige leeftijd in 1931 in Haarlem en werd begraven in het familiegraf in Oosterbeek. Clara Schade-Povel werd maar liefst ruim 97, zij overleed in januari 1983 te Haarlem.
Zoon Carol A.B.A.M. Schade was na het overlijden van zijn vader in 1931 gaan filmen en heeft ondermeer opnames gemaakt van de Maria Stichting in Haarlem (aanwezig in de collectie van het Noord-Hollands Archief). Hij trouwde in in 1941 te Moergestel met Jeanne Marie van Kempen (1919-2001) en is in 1977 te 's-Hertogenbosch overleden. Ook hij werd in het familiegraf in Oosterbeek bijgezet. Na het overlijden van moeder Clara Schade-Povel in 1983 was zijn ongetrouwde zus Clara in de villa aan het Staten Bolwerk gaan wonen. Inmiddels was de helft daarvan (nummer 3) verkocht. Clara heeft slechts enkele jaren aan het Staten Bolwerk 5 gewoond, zij overleed in 1989, waarna de villa (waarvan het interieur nog in de staat van rond 1900 verkeerde en op de gemeentelijke monumentenlijst staat) door haar erfgenamen is verkocht.
2. Inhoud en geschiedenis van de collectie
3. Verantwoording van de inventarisatie
4. Bronnen
laatste wijziging 03-05-2023
37 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 1.074 bestanden
Inventaris
laatste wijziging 03-05-2023
37 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 1.074 bestanden
Kenmerken
Datering:
1928-1971
Omvang in meters:
0,45
Periode documenten:
(1912) 1928-1971 (1995)
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Haarlem, Jansstraat, raadpleging mogelijk binnen 30 minuten
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-13. De inventaris bevat een overzicht van onroerende goederen in eigendom van de familie Schade waarvan zich in deze collectie stukken bevinden met verwijzing naar de betreffende nummers in de inventaris. De collectie betreft de administratie van de familiebezittingen van Carolus J.M.R. Schade (1875-1931) en zijn echtgenote Clara Schade-Povel (1885-1983), met name diverse boerderijen en landerijen in Noord-Holland en de villa Staten Bolwerk 3-5 te Haarlem, omstreeks 1930-1950. Daarnaast bevat de collectie foto's en fotoalbums van het bezit aan boerderijen in Noord-Holland. Naast inspectierapporten van de rentmeester, inkomende stukken van pachters, stukken betreffende de aan- en verkoop van grond en betreffende werkzaamheden aan boerderijen, bevinden zich in het archief een aantal foto's en krantenartikelen. De door Carol Alexander Bavo Andreas Maria Schade (1909-1977) gemaakte film over de Mariastichting te Haarlem, 1931, is opgenomen in de audiovisuele collectie van het Noord-Hollands Archief AV2 nrs. F0060.1-F0060.3.
Gemeente:
Haarlem
laatste wijziging 03-05-2023
37 beschreven archiefstukken
4 gedigitaliseerd
totaal 1.074 bestanden