Menu

Uw zoekacties: Heerlijkheid Heemstede

3862 Heerlijkheid Heemstede

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Toelichting
Heemstede komt het eerst voor in de schenking van graaf Dirk II en zijn gemalin aan het klooster van Egmond omstreeks 989: In Hemstede mansum unam, de qua datur una libre et quator uncie. (Bron: Cartularium van Egmond, B IIII fol. I.) Graaf Dirk V bevestigt deze schenking op 26 juli 1083. (Origineel in het Nationaal Archief te Den Haag, met opgedrukt zegel in witte was.)
Een overzicht van de bevolking van Heemstede verkrijgt men uit de volgende gegevens:
- In 1494 verklaren de schout Dirk Jansz en anderen dat Heemstede 65 haardsteden telt.
- In 1514 telde Heemstede volgens verklaring van o.a. Pieter Floriszoon, kapelaan, en Jacob Dircksz, schout, 82 haardsteden. (Zie Informatie upt stuck der verpondinghe van 1494, blz. 61, en van 1514, blz. 46. Leiden, E.J. Brill, 1876 en 1866.)
- In 1651 (nr. 240) verklaren enige ingezetenen dat Heemstede ruim 330 huisgezinnen telde.
- In 1787 (nr. 445) heeft Heemstede, zonder Bennebroek, 196 huisgezinnen.
- In 1850 telde Heemstede 285 huizen met 2332 inwoners.
In 1466 werd, met toestemming van Jan van Heemstede, een gedeelte van Heemstede afgescheiden en Gerrit van Berckenrode daarmee als afzonderlijke heerlijkheid beleend (nr. 496).
Wederom verloor Heemstede een gedeelte van zijn grondgebied, toen in 1653 bij de verdeling van de boedel van Adriaan Pauw, het zuidelijkste gedeelte, genaamd Bennebroek, aan diens tweede zoon Adriaan werd toegewezen, die daarmee als een afzonderlijke heerlijkheid werd beleend. (nr. 70). (Zie voor Bennebroek na 1653 de inventaris van het archief van Bennebroek.)
De akten aangeduid door de nummers 8, 9, 12, 20, 27 en 28 waren niet meer in origineel aanwezig en zijn aangevuld door extracten uit de grafelijkheidsregisters uit het Nationaal Archief te Den Haag.
A.N. baron van Aersen Beyeren, in 1748 gehuwd met Agneta Sylvius, weduwe van Benjamin Pauw geboren Hoeuft, die levenslang het vruchtgebruik van de heerlijkheid Heemstede genoot, komt in de jaren 1748-1760 wel als Heer van Heemstede voor; Jan Diderik Pauw geboren Hoeuft was echter in 1748 na de dood van zijn vader met Heemstede beleend.
Voor namen van hofsteden, huizen, wegen enz. kan met vrucht geraadpleegd worden:
De Buitenplaatsen te Heemstede, Berkenrode en Bennebroek van 1628-1811 door A. van Damme, Haarlem, Gebrs. Van Brederode, 1903.
De vlaktemaat die voorkomt bij verkoop en erfpachtsuitgifte van land is de Rijnlandse maat, 1 morgen = 6 hont, 1 hont = 100 roede, 1 roede = 16 voet. (1 Rijnlandse morgen = 8516 centiaren.)
Het archief van de Heerlijkheid Heemstede is in 1910 door de Heer van Heemstede aan de gemeente ten geschenke gegeven.
De inventarisnummers 87, 104, 250 en 417 ontbreken.
In het Noord-Hollands Archief locatie Kleine Houtweg bevinden zich de inventarisnummers 126-128, 475 en 490.
Inventaris
1. Overzicht van de goederen van de Heerlijkheid Heemstede
38 Akte van belening door de Staten van Holland van jonkvrouw Anna van Arckel, wegens de dood van haar grootvader Vincent van Lochorst, Heer van Heemstede, ingevolge de akte van octrooi van 16 oktober 1573 en de testamentaire beschikking, met de volgende lenen: 1ste het huis Heemstede met de ambachtsheerlijkheid van het dorp Heemstede; 2de de hoge heerlijkheid binnen de uiterste grachten; 3de twee delen van de tienden van Heemstedervelt en twee delen van de Kleine Geesttienden te Heemstede met de vlastiende, henneptiende en raping daartoe behorende; 4de negen maden en zeven maden land, gelegen achter het huis Heemstede; 5de twee delen van de Groote Geesttiende en twee delen van de Veentiende met de hennep- en vlastiende, gekomen van de Heer van Brederode; 6de een rente van 50 gl. per jaar, sprekende op de stad Haarlem; 24 augustus 1595
3862 Heerlijkheid Heemstede
Inventaris
1. Overzicht van de goederen van de Heerlijkheid Heemstede
38
Akte van belening door de Staten van Holland van jonkvrouw Anna van Arckel, wegens de dood van haar grootvader Vincent van Lochorst, Heer van Heemstede, ingevolge de akte van octrooi van 16 oktober 1573 en de testamentaire beschikking, met de volgende lenen: 1ste het huis Heemstede met de ambachtsheerlijkheid van het dorp Heemstede; 2de de hoge heerlijkheid binnen de uiterste grachten; 3de twee delen van de tienden van Heemstedervelt en twee delen van de Kleine Geesttienden te Heemstede met de vlastiende, henneptiende en raping daartoe behorende; 4de negen maden en zeven maden land, gelegen achter het huis Heemstede; 5de twee delen van de Groote Geesttiende en twee delen van de Veentiende met de hennep- en vlastiende, gekomen van de Heer van Brederode; 6de een rente van 50 gl. per jaar, sprekende op de stad Haarlem; 24 augustus 1595
Omvang:
1 charter
NB:
Op perkament met uithangend zegel. Achterop staat vermeld dat Walraven van Ghent, ritmeester van een compagnie van Zijn Excellentie, op 22 januari 1603, als man van Anna van Arckel, de eed heeft gedaan. Vincent van Lockhorst, die in 1595 stierf, had Heemstede aan zijn dochter Anna vermaakt. Hij overleefde echter haar en haar echtgenoot George van Arkel, Heer van Amersoyen, waardoor Heemstede aan zijn kleindochter Anna van Arkel kwam. Zij huwde in 1601 met Walraven van Ghent, later Heer van Oyen. Deze echtelieden verkochten Heemstede in 1607 aan Hendrik Hovine, zoon Hector Hovine, in leven koopman te Amsterdam. Hendrik Hovine stierf op 26 november 1617 in Den Haag, oud 34 jaar. Zijn weduwe Cornelia van der Veeken hertrouwde op 3 februari 1620 met Pieter Hellemans. Zij stierf op 11 oktober 1620. Op 18 april 1617 hadden Hendrik Hovine en zijn vrouw hun testament gemaakt, bepalende dat als zij kinderloos kwamen te overlijden hun goederen zouden vererven half op de erfgenamen van vaderszijde en voor de andere helft op die van moederszijde van Hendrik Hovine, ingevolge de ordonnantie van de Staten van Holland van 1 april 1579. Catharina van der Veeken zou levenslang het vruchtgebruik genieten. Mr. Laurens Hovine, raad en pensionaris van de stad Doornik, werd op 26 november 1618 met Heemstede beleend. Na verschillende overeenkomsten tussen de erfgenamen werd Heemstede eindelijk voor f. 36.000,-- aan Adriaan Pauw verkocht, die daarmee op 26 december 1620 werd beleend.
Afbeeldingen
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1346-1889
Omvang in meters:
12,75
Periode documenten:
1346-1889
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-594, 52045153-52045170. Inv.nrs. 54, 87, 127, 179, 250, 417 en 475 ontbreken. Inv.nr. 386 is vanwege slechte materiële staat niet raadpleegbaar. Inv.nr. 126 is opgenomen in de Collectie van Losse Aanwinsten, 1356-1983, toegangsnummer 176 inv.nrs. 215-219. Inv.nr. 128 is eveneens opgenomen in de Collectie van Losse Aanwinsten, 1356-1983, inv.nr. 220. Inv.nr. 490 bevindt zich in het Noord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg, zie toegangsnummer 184 inv.nrs. 623-624. Inv.nrs. 220, 225-226, 290, 327, 357, 361, 403, 412-413, 415, 418, 477 en 496 zijn loze nummers. In de Atlas van het Noord-Hollands Archief zijn geplaatst: inv.nrs. 178.2, 180-219, 221, 376, 505-593, 52045153-52045170 (kaarten en tekeningen). Deze inv.nrs. zijn te raadplegen op de Beeldbank Noord-Hollands Archief (Zoeken naar: 3862_(inv.nr.). Een gedeelte van het archief is niet geïnventariseerd. Lijst van heren en vrouwen van Heemstede, 1346-1902 in de inventaris.
Gemeente:
Heemstede