Menu

Uw zoekacties: Heerlijkheid Heemstede

3862 Heerlijkheid Heemstede

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Toelichting
Heemstede komt het eerst voor in de schenking van graaf Dirk II en zijn gemalin aan het klooster van Egmond omstreeks 989: In Hemstede mansum unam, de qua datur una libre et quator uncie. (Bron: Cartularium van Egmond, B IIII fol. I.) Graaf Dirk V bevestigt deze schenking op 26 juli 1083. (Origineel in het Nationaal Archief te Den Haag, met opgedrukt zegel in witte was.)
Een overzicht van de bevolking van Heemstede verkrijgt men uit de volgende gegevens:
- In 1494 verklaren de schout Dirk Jansz en anderen dat Heemstede 65 haardsteden telt.
- In 1514 telde Heemstede volgens verklaring van o.a. Pieter Floriszoon, kapelaan, en Jacob Dircksz, schout, 82 haardsteden. (Zie Informatie upt stuck der verpondinghe van 1494, blz. 61, en van 1514, blz. 46. Leiden, E.J. Brill, 1876 en 1866.)
- In 1651 (nr. 240) verklaren enige ingezetenen dat Heemstede ruim 330 huisgezinnen telde.
- In 1787 (nr. 445) heeft Heemstede, zonder Bennebroek, 196 huisgezinnen.
- In 1850 telde Heemstede 285 huizen met 2332 inwoners.
In 1466 werd, met toestemming van Jan van Heemstede, een gedeelte van Heemstede afgescheiden en Gerrit van Berckenrode daarmee als afzonderlijke heerlijkheid beleend (nr. 496).
Wederom verloor Heemstede een gedeelte van zijn grondgebied, toen in 1653 bij de verdeling van de boedel van Adriaan Pauw, het zuidelijkste gedeelte, genaamd Bennebroek, aan diens tweede zoon Adriaan werd toegewezen, die daarmee als een afzonderlijke heerlijkheid werd beleend. (nr. 70). (Zie voor Bennebroek na 1653 de inventaris van het archief van Bennebroek.)
De akten aangeduid door de nummers 8, 9, 12, 20, 27 en 28 waren niet meer in origineel aanwezig en zijn aangevuld door extracten uit de grafelijkheidsregisters uit het Nationaal Archief te Den Haag.
A.N. baron van Aersen Beyeren, in 1748 gehuwd met Agneta Sylvius, weduwe van Benjamin Pauw geboren Hoeuft, die levenslang het vruchtgebruik van de heerlijkheid Heemstede genoot, komt in de jaren 1748-1760 wel als Heer van Heemstede voor; Jan Diderik Pauw geboren Hoeuft was echter in 1748 na de dood van zijn vader met Heemstede beleend.
Voor namen van hofsteden, huizen, wegen enz. kan met vrucht geraadpleegd worden:
De Buitenplaatsen te Heemstede, Berkenrode en Bennebroek van 1628-1811 door A. van Damme, Haarlem, Gebrs. Van Brederode, 1903.
De vlaktemaat die voorkomt bij verkoop en erfpachtsuitgifte van land is de Rijnlandse maat, 1 morgen = 6 hont, 1 hont = 100 roede, 1 roede = 16 voet. (1 Rijnlandse morgen = 8516 centiaren.)
Het archief van de Heerlijkheid Heemstede is in 1910 door de Heer van Heemstede aan de gemeente ten geschenke gegeven.
De inventarisnummers 87, 104, 250 en 417 ontbreken.
In het Noord-Hollands Archief locatie Kleine Houtweg bevinden zich de inventarisnummers 126-128, 475 en 490.
Inventaris
1. Overzicht van de goederen van de Heerlijkheid Heemstede
77 Akte van transport door Rudolf van Ommeren, als gehuwd met Albertina Pauw (dochter van wijlen Reinier Pauw, Heer van Nieuwerkerk, en Adriana Joncheyns) voor een deel, en de voogden van Albertus en Hendrik Pauw (minderjarige zonen van genoemde echtpaar) voor een deel, aan Gerard Pauw, Heer van Heemstede, van de helft van omtrent 116 morgen duin en wildernis te Heemstede, volgens de kopie van de kaart van Balthasar Florisz van Berkenroode, en de helft in de Heren Zandvaart, strekkende van het Spaarne tot in de wildernis, met kolk en stenen brug en het recht van het zanderswegpad, volgens de kaart die daarvan is (waarvan de koper de andere helft al in bezit heeft), volgens de voorwaarden waarop deze partijen op 28 december 1663 publiek zijn geveild, voor 9.982 gulden; verleden voor schout en schepenen van Heemstede. 4 april 1664. Met bijlagen
3862 Heerlijkheid Heemstede
Inventaris
1. Overzicht van de goederen van de Heerlijkheid Heemstede
77
Akte van transport door Rudolf van Ommeren, als gehuwd met Albertina Pauw (dochter van wijlen Reinier Pauw, Heer van Nieuwerkerk, en Adriana Joncheyns) voor een deel, en de voogden van Albertus en Hendrik Pauw (minderjarige zonen van genoemde echtpaar) voor een deel, aan Gerard Pauw, Heer van Heemstede, van de helft van omtrent 116 morgen duin en wildernis te Heemstede, volgens de kopie van de kaart van Balthasar Florisz van Berkenroode, en de helft in de Heren Zandvaart, strekkende van het Spaarne tot in de wildernis, met kolk en stenen brug en het recht van het zanderswegpad, volgens de kaart die daarvan is (waarvan de koper de andere helft al in bezit heeft), volgens de voorwaarden waarop deze partijen op 28 december 1663 publiek zijn geveild, voor 9.982 gulden; verleden voor schout en schepenen van Heemstede. 4 april 1664. Met bijlagen
Omvang:
1 omslag
NB:
Op perkament, met uithangend zegel van de schout, ondertekend door de schepenen. Onder de bijlagen bevinden zich de kaart van het duin, de akten van autorisatie en approbatie van het hof van Holland en de voorwaarden van de publieke veiling waarin deze partijen zijn opgenomen.
Afbeeldingen
Erfgoedstuk

Kenmerken

Datering:
1346-1889
Omvang in meters:
12,75
Periode documenten:
1346-1889
Openbaarheid:
openbaar
Raadpleegmogelijkheid:
Gebruiksinformatie:
Inventaris inv.nrs. 1-594, 52045153-52045170. Inv.nrs. 54, 87, 127, 179, 250, 417 en 475 ontbreken. Inv.nr. 386 is vanwege slechte materiële staat niet raadpleegbaar. Inv.nr. 126 is opgenomen in de Collectie van Losse Aanwinsten, 1356-1983, toegangsnummer 176 inv.nrs. 215-219. Inv.nr. 128 is eveneens opgenomen in de Collectie van Losse Aanwinsten, 1356-1983, inv.nr. 220. Inv.nr. 490 bevindt zich in het Noord-Hollands Archief, locatie Kleine Houtweg, zie toegangsnummer 184 inv.nrs. 623-624. Inv.nrs. 220, 225-226, 290, 327, 357, 361, 403, 412-413, 415, 418, 477 en 496 zijn loze nummers. In de Atlas van het Noord-Hollands Archief zijn geplaatst: inv.nrs. 178.2, 180-219, 221, 376, 505-593, 52045153-52045170 (kaarten en tekeningen). Deze inv.nrs. zijn te raadplegen op de Beeldbank Noord-Hollands Archief (Zoeken naar: 3862_(inv.nr.). Een gedeelte van het archief is niet geïnventariseerd. Lijst van heren en vrouwen van Heemstede, 1346-1902 in de inventaris.
Gemeente:
Heemstede